Kangurowanie dziecka — naturalna forma bliskości

„W życiu tej MATKI i tego DZIECKA ta PIERWSZA GODZINA nigdy się nie powtórzy”
Sara Buckley

Podczas kangurowania dziecko słyszy bicie serca mamy lub taty, jest delikatnie kołysane ruchami klatki piersiowej podczas oddychania, rozpoznaje zapach rodzica i jest ogrzewane jego ciepłem. Dzięki temu czuje się tak, jak w łonie, jest spokojne i zasypia już po paru minutach.

W latach 70. ubiegłego wieku okazało się, że bliski fizyczny kontakt matki i dziecka ma bardzo korzystny wpływ na rozwój niemowląt, szczególnie tych przedwcześnie urodzonych. Jednymi z pierwszych neonatologów, którzy zwrócili uwagę na pozytywne działanie kontaktu „skóra do skóry” matki i dziecka, byli Edgar Rey i Hector Martinez. W 1978 r. w Bogocie (Kolumbia) występował deficyt personelu oraz środków do opieki nad wcześniakami i dziećmi o niskiej masie urodzeniowej. Miało to bezpośredni wpływ na śmiertelność oraz zachorowalność tych dzieci. Doktor Rey zaproponował matkom, by przebywały ze swoimi dziećmi w kontakcie „skóra do skóry”, aby zapewnić stały dostęp do karmienia piersią oraz chronić je przed utratą ciepła. Wyniki tych działań zaowocowały spadkiem śmiertelności dzieci z 70 do 30%.

Według Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej kontakt „skóra do skóry” matki i dziecka powinien trwać nieprzerwanie od pierwszej minuty życia dziecka do zakończenia pierwszego karmienia. Następnie po tym czasie można przystąpić do pomiarów wagi i długości dziecka.

Kangurowanie noworodka — korzyści:

• bliski kontakt z rodzicem, który zaspokaja emocjonalne potrzeby dziecka, rodzi się więź rodzica z dzieckiem,

• utrzymywanie u dziecka regularnego bicia serca,

• zmniejszenie u noworodka ryzyka wystąpienia problemów ze strony układu oddechowego,

• łatwiejszy dostęp do karmienia naturalnego (bezpośredni wpływ na utrzymanie i prawidłowy rozwój laktacji),

• krótsza hospitalizacja wcześniaka ze względu na szybszy przyrost masy ciała,

• synchronizacja cieplna matki i dziecka: gdy temperatura dziecka spada, temperatura matki rośnie, aby stymulować właściwą temperaturę noworodka i odwrotnie – gdy temperatura dziecka rośnie, temperatura matki maleje, aby ochładzać ciało niemowlęcia,

• pozytywny wpływ na rozwój psychosomatyczny noworodka i niemowlęcia,

• ogromne wsparcie w zasypianiu: dziecku łatwiej zapaść w głęboki sen, szybciej uspokaja się, mniej i krócej płacze,

• zarówno dziecku, jak i matce kangurowanie pomaga pokonać stres związany z przedwczesnym porodem,

• kangurowanie noworodka wspiera kompetencje rodzicielskie, szczególnie debiutujących rodziców przedwcześnie urodzonych dzieci.

Kiedy można kangurować dziecko?

Zdrowy noworodek może być kangurowany tuż po urodzeniu, przez co najmniej 20 minut. Dzięki temu dziecko czuje się bezpiecznie w nowym środowisku, spędza pierwsze chwile wspólnie z mamą. W tym czasie dziecko zaczyna ssać pierś. Spanie dziecka na piersi mamy aż do kolejnego karmienia, zwiększa laktację. Noworodek natomiast wchodzi w taki rodzaj snu, który wspomaga rozwój jego mózgu.
Jeżeli dziecko po porodzie trafiło na oddział intensywnej opieki, kangurowanie noworodka będzie możliwe dopiero wtedy, gdy jego stan będzie stabilny.

Jak długo powinno trwać kangurowanie?

Kangurowanie dziecka urodzonego w terminie może trwać  od 12 do 24 godzin na dobę. Wcześniaki należy kangurować tak często, jak to jest możliwe. Dziecko powinno być kangurowane minimum godzinę po każdorazowym położeniu go w pozycji kangura.

Jak powinni być ubrani dziecko i rodzic podczas kangurowania?

Każde dziecko powinno mieć na sobie suchą pieluszkę, by czuło się komfortowo. Ważne, żeby pieluszka nie sięgała ponad pępek dziecka. Cała klatka piersiowa dziecka i jego brzuszek muszą przylegać skórą do skóry rodzica, aby utrzymać ciepło ciała. Dzieci urodzone w terminie nie potrzebują czapeczki podczas kangurowania wewnątrz pomieszczeń. Może ona spowodować przegrzanie.

Kontrolujemy temperaturę ciała maleństwa poprzez dotykanie karku. Jeżeli dziecko poci się, zdejmij mu nakrycie głowy. Wyjątkiem jest kangurowanie maluchów na dworze, w chłodzie lub niższej temperaturze. Wcześniak ważący 1 kilogram nie potrzebuje czapeczki, kiedy jest kangurowany wewnątrz pomieszczenia, a matka się nie rusza. Jeżeli jednak podczas kangurowania spaceruje, należy nałożyć dziecku nakrycie głowy. Wcześniak ważący poniżej 1 kilograma powinien mieć osłoniętą główkę i założone skarpetki. Dziecko powinno być okryte kocykiem (plecy i boki), który utrzyma malucha w cieple.

Rodzice powinni być ubrani w bluzkę, którą da się rozpiąć z przodu. Tak by dziecko przylegało „skóra do skóry” rodzica.

Jaka jest najlepsza pozycja do kangurowania?

Noworodki urodzone w terminie powinny zostać położone pionowo, między piersiami. Dziecko samo wybierze pierś, która stanie się jego poduszką. Wcześniaki ważące 1 kilogram lub cięższe powinny zostać umieszczone między piersiami, z główką na jednej z piersi. Noworodki ważące poniżej kilograma powinny zostać umieszczone pod kątem (po skosie), tak aby główka znalazła się na jednej piersi, a ciało pod drugą. Skrajne wcześniaki mają problem z utrzymaniem pionowej pozycji, dlatego położenie pod kątem pozwoli im się uspokoić. Ważne, aby kolanka dziecka były ugięte i schowane pod kocykiem. Maleństwo należy trzymać za pośladki, aby zapewnić mu bezpieczeństwo.

Układamy dziecko tak, by jego główka znalazła się pod brodą rodzica.`
Sen podczas kangurowania różni się od snu w łóżeczku lub inkubatorze – jest głębszy, co w efekcie daje uczucie większego odpoczynku. Ma lepszy wpływ na mózg dziecka. Dzieci po przebudzeniu ze snu podczas kangurowania jedzą z większą ochotą i zapałem. Zdarza się, że dziecko, zamiast zasnąć, szuka twarzy rodzica. Oznacza to, że czuje jego obecność i chce go zobaczyć. Kontakt oko w oko spaja więź między rodzicem i dzieckiem, a także buduje w nim poczucie własnej wartości.

Pamiętajmy, że delikatny dotyk mamy lub taty daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i pozwala się mu odprężyć. Jednocześnie kontakt poprzez kangurowanie buduje ogromną więź i pozwala połączyć rodziców z dzieckiem w jedną całość.