O tej porze roku kleszcze są bardzo aktywne, dlatego należy zachować szczególną uwagę, planując wyprawę do lasu, pobliskiego parku czy nawet przydomowego ogrodu, ponieważ choroby przenoszone przez te pajęczaki mogą mieć poważne konsekwencje. Sprawdź, jak się chronić przed kleszczami, jak je najłatwiej usunąć oraz jakie objawy mają choroby, które przenoszą.

Kilka słów o kleszczach

To małe stawonogi, które osiągają wielkość od 1 mm do 1,5 cm. Są niebezpieczne na każdym etapie rozwoju, zarówno w postaci larwy, nimfy, jak i dorosłego osobnika. Atakują z ukrycia. Są szybkie i bardzo skuteczne. Za pomocą silnych zębów przyczepiają się bezboleśnie do skóry żywiciela, gdzie odżywiają się krwią. Kleszcze są nosicielami różnych chorób, które nieleczone mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Jak usunąć kleszcza?

Im szybciej usuniesz pasożyta z ciała tym lepiej, ponieważ zmniejsza się prawdopodobieństwo zakażenia boreliozą i odkleszczowym zapaleniem mózgu. Najlepiej użyć do tego pęsety lub innego przedmiotu do usuwania kleszczy. W aptekach dostępne są specjalne długopisy, przyssawki, karty, a nawet lassa 

Musisz pasożyta złapać przy samej skórze w taki sposób, by go nie rozgnieść, i pociągnąć go zdecydowanym ruchem. Pamiętaj, by go nie wykręcać, ponieważ w ten sposób jego głowa może pozostać w ciele.

Po wyjęciu kleszcza ułóż go na chusteczce lub kartce papieru i sprawdź czy na pewno usunęłaś go w całości. To bardzo ważne. Gdyby w skórze została jego część z aparatem gębowym, jest duże prawdopodobieństwo, że nadal będzie żerował, a do tego mogłoby dojść do niebezpiecznej infekcji.

Po zabiegu odkaź miejsce ukąszenia spirytusem i załóż jałowy gazik. Przez kolejne parę tygodni obserwuj miejsce ukłucia. Jeśli pojawi się zaczerwienienie lub jakakolwiek inna niepokojąca zmiana, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

Czego unikać podczas usuwania kleszcza?

Absolutnie nie łap kleszcza za jego obrzęknięty brzuch, gdyż istnieje ryzyko, że wyciśniesz do organizmu zainfekowany płyn. Równie niebezpieczne jest przypalanie kleszcza, a także smarowanie go smalcem, masłem, wazeliną czy oliwką. Są to stare i mało skuteczne metody naszych babć. W ten sposób możesz jedynie sprowokować go do wymiotów, zwiększając ryzyko wystąpienia infekcji. Jeśli nie jesteś w stanie sama usunąć kleszcza, udaj się na pogotowie, gdzie pomoże Ci wykwalifikowany personel.

Jak się zabezpieczyć przed kleszczami?

W sezonie wiosenno-letnim co roku pojawiają się kleszcze, dlatego nie ma powodu, żeby wpadać w panikę i rezygnować ze spacerów w lesie czy parku. Wystarczy się odpowiednio przygotować.

Należy założyć dziecku nakrycie głowy oraz odzież ściśle przylegającą do ciała. Najlepiej, by była z długim rękawem i długimi nogawkami. Polecam też założyć na taki spacer kryte buty. Przed wyjściem spryskaj odzież dziecka środkiem przeciw kleszczom, aby dodatkowo zabezpieczyć go przed owadami. W lesie poruszaj wyznaczonymi trasami i ścieżkami. Unikajcie skupisk krzaków i wysokiej trawy, gdzie kleszcze chętnie urzędują.

Po powrocie domu koniecznie obejrzyj dokładnie całe ciało malucha. Sprawdź pachwiny, pępek, fałdy skóry, miejsca za małżowinami usznymi oraz skórę głowy.

Najczęstsze choroby przenoszone przez kleszcze

Odkleszczowe zapalenie mózgu

To jedna z groźniejszych chorób, którą przenoszą kleszcze. W pierwszej fazie choroby, czyli w ciągu 7-14 dni od ukąszenia, objawy mogą sugerować grypę. Pojawia się gorączka, której mogą towarzyszyć bóle mięśni i głowy, powiększenie węzłów chłonnych, kaszel, a także biegunka. Następnie jest przerwa, która poprzedza trzecią fazę czyli okres choroby układu nerwowego pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Pojawiają się wtedy charakterystyczne objawy oponowe, zaburzenia świadomości, nudności, bóle i zawroty głowy, wysoka gorączka, nadwrażliwość na światło, sztywność karku, porażenie nerwów czaszkowych i nerwowych, zaburzenia mowy i snu, a także drżenia mięśniowe. W ciężkich przypadkach choroba może prowadzić do śmierci.

Leczenie

W przypadku odkleszczowego zapalenie mózgu, leczy się tylko objawy. Zazwyczaj po 2-3 tygodniach maluch zdrowieje. W ciężkich przypadkach, gdy wystąpią objawy neurologiczne, chory może mieć cierpieć na depresję, trwały niedowład czy zanik mięśni.

Najlepszym zabezpieczeniem przeciwko odkleszczowemu zapaleniu mózgu jest ochronne szczepienie. Aby szczepionka była długotrwała, należy pobudzić układ ochronny organizmu do tworzenia ciał obronnych poprzez trzy etapy szczepień. Po pierwszej dawce należy przyjąć drugą 1-3 miesiące później, natomiast trzecią 5 miesięcy po drugiej dawce. Najlepiej podać pierwszą oraz drugą dawkę w okresie zimowym. Dzięki temu zyskamy odporność przed sezonem aktywności kleszczy, który rozpoczyna się od wiosny. Eksperci polecają przyjąć jedno szczepienie przypominające co 3 lata.

Borelioza inaczej krętkowica kleszczowa

To choroba, która daje różne objawy w zależności od postaci jaką przyjmie. W przypadku boreliozy wczesnej pierwsze objawy są dość niepozorne. Możemy ją rozpoznać przede wszystkim po zmianach skórnych. W miejscu ukąszenia przez kleszcza, po 1-3 tygodniach, pojawia się czerwona plamka, jaśniejsza w środku, fachowo określana mianem „rumień wędrujący”. W ciągu kilku dni powiększa się tworząc plamę o średnicy od kilku do nawet kilkunastu centymetrów, która może przemieszczać się dowolnie na ciele dziecka. Warto pamiętać, że zmienione miejsce nie swędzi i nie boli.

Kolejny etap to borelioza wczesna rozsiana. Oprócz zmian skórnych pojawiają się kolejne objawy - neurologiczne i reumatologiczne. Maluch może się skarżyć m.in.: na ból głowy, stawów i mięśni. Może pojawić się zapalenie mięśnia nerwu twarzowego, zapalenie mózgu, powiększają się również węzły chłonne.

Ostatni postać choroby to borelioza późna rozsiana, która może uaktywnić się nawet po 10 latach od ugryzienia kleszcza. Objawia się zanikowymi zmianami skórnymi.

Jeśli nie skojarzysz wyżej wymienionych objawów z kleszczem, bardzo trudno będzie postawić trafną diagnozę. Chorobę będzie można wtedy wykryć tylko na podstawie badań krwi.

Leczenie

Nie wynaleziono szczepionki przeciwko boreliozie, dlatego im szybciej choroba zostanie zdiagnozowana tym lepiej. We wczesnym etapie boreliozy stosuje się antybiotykoterapię. Leczenie rozpoczynamy, gdy pojawi się charakterystyczny rumień. Nie podaje się antybiotyków profilaktycznie po każdym ukąszeniu przez kleszcza. W przypadku braku zmian skórnych, po upływie 6 tygodni od ugryzienia kleszcza, należy wykonać test serologiczny. Jeżeli wynik będzie dodatni należy rozpocząć leczenie, które na tym etapie choroby będzie równie skuteczne.