Przez pierwszy rok wzrok malucha intensywnie się rozwija, jednak zanim się w pełni dojrzeje, musi minąć sporo czasu. O tym, jak obraz kształtuje się przed oczami noworodka czy można przewidzieć kolor oczu dziecka i jak pomóc maluchowi doskonalić zmysł wzroku, dowiesz się z naszego artykułu.

Noworodek

Po porodzie oczy maluszka są zazwyczaj opuchnięte i zaczerwienione. To przede wszystkim skutek ciśnienia podczas porodu. Poza tym spuchnięte powieki w pierwszym okresie życia dziecka stanowią dobrą ochronę dla oczu przed silnym światłem, które mocno razi maluszka przyzwyczajonego do ciemności w brzuszku mamy.

W chwili narodzin maluch nie ma w pełni wykształconego zmysłu wzroku. Ostrość widzenia noworodka nie przekracza 10% ostrości widzenia dorosłego człowieka. Świat w oczach tak małego dziecka jest dwuwymiarowy, bez faktur czy głębi. Maluch rejestruje obraz do góry nogami, a kontury są zamazane. Noworodek najlepiej widzi kontrasty. Jego uwagę przyciągają przedmioty wyróżniające się z otoczenia. Preferuje wyraźne, kontrastowe kolory, najlepiej czarny-biały. Mruży oczy pod wpływem światła, natomiast źrenice rozszerzają się , gdy jest ciemno.

Ma słabą ostrość widzenia i tylko na chwilę potrafi skupić wzrok na przedmiotach lub osobach w odległości nie większej nić 15-30 cm od jego twarzy. To właśnie dlatego maluch „rozpoznaje” nachylone nad nim twarze rodziców, w szczególności mamy, która jest najczęściej w zasięgu jego wzroku.

Ciekawostka! Wszystkie noworodki mają niebieskie oczy, ponieważ w ich tęczówce nie ma jeszcze pigmentu. Kolor oczu ustali się dopiero w drugim półroczu! Jeśli jedno z rodziców ma brązowy kolor oczu, istnieje spora szansa, że dziecko będzie miało taki sam. kolor. Wszystko za sprawą dominującego genu ciemnych oczu. Oczywiście zdarzają się wyjątki i obojgu ciemnookim rodzicom rodzi się błękitnookie dziecko. Dzieje się tak, gdy zarówno tata, jak i mama dostarczyli maluchowi gen odpowiedzialny za niebieską tęczówkę.

Niemowlę 1-3 miesiące

Maluch rozróżnia już zmiany ostrości i natężenia oświetlenia w swoim otoczeniu. Z zainteresowaniem wpatruje się w źródła światła np. lampę, telewizor, okno czy nawet jasną ścianę. Potrafi dłużej wpatrywać się w twarze najbliższych osób oraz przyglądać się własnej rączce ;) Maluch podąża płynnie wzrokiem za poruszającą się niezbyt szybko zabawką, w prawą i lewą stronę w odległości 40-60 cm od oczu. W drugim lub trzecim miesiącu życia dziecka może się pojawić pierwszy, świadomy uśmiech.

W pierwszym kwartale życia dziecka rozwija się koordynacja obu gałek. Pojawiają się zbieżne ruchy oczu – maluch może okresowo zezować, raz jednym, raz drugim okiem, szczególnie podczas prób patrzenia na konkretny przedmiot.

W tym okresie niemowlę widzi już bardzo wyraźnie przedmioty w kontrastowych, zdecydowanych barwach. Uwagę malucha z pewnością przyciągną czerwono-żółte bądź czarno-białe zabawki.

Niemowlę 3-6 miesięcy

Maluch zaczyna wyciągać rączki w kierunku wiszących przedmiotów, a następnie je chwyta. Początkowo jego ruchy są bardzo niezgrabne, jednak po kilku próbach będzie mu to wychodzić coraz lepiej.

W tym okresie zmienia się też sposób widzenia przestrzennego. Dziecko do tej pory sięgało po zabawki wprost. Teraz stara się sięgać po przedmioty zakrzywionym ruchem rączki – po łuku. Niemowlę zaczyna dostrzegać odległe przedmioty, jednak jego zainteresowanie w dalszym ciągu będzie skupiać się głównie na bliskim otoczeniu i sobie. To czas, gdy maluch zaczyna fascynować się swoimi rączkami i nóżkami ;)

Mniej więcej od 4. miesiąca życia dziecko widzi już całą paletę kolorów (choć nieco bardziej rozmytą niż dorosły człowiek) i potrafi wodzić wzrokiem za szybkimi, gwałtownymi ruchami. Maluszek będzie teraz bardzo uważnie obserwował każdy Twój ruch, gdy np. podczas zmiany pieluszki.

Przydatna rada! Pomóż maluchowi doskonalić zmysł wzroku. Zadbaj o to, by w jego otoczeniu znalazły się różnokolorowe zabawki o intensywnych barwach i ciekawe przedmioty. Staraj się pokazywać dziecku różne miejsca, aby mogło obserwować zmieniające się otoczenie. Gdy przygotowujesz obiad, weź malucha ze sobą do kuchni. Jeśli musisz się umalować przed wyjściem na spacer, zabierz dziecko do łazienki. Staraj się towarzyszyć dziecku w poznawaniu świata.

Niemowlę 6-12 miesięcy

W tym okresie maluszek rozpoznaje już większe przedmioty, które znajdują się w odległości kilku metrów. Rusza już płynnie główką i przekręca ją w wybranym kierunku. To czas, gdy dziecko nieustannie i bez znudzenia wyrzuca zabawki np. z wózka, aby z radością obserwować, jak upadają na ziemię ;) To dla niego wspaniała nauka związku przyczynowo-skutkowego oraz postrzegania przestrzeni, dlatego nie denerwuj się, jak podczas spaceru maluch wyrzuca ciągle zabawkę. Podaj mu ją i pokaż, jak się można nią bawić, np. podrzucaj do góry lub uderzaj o swoją dłoń.

Poprawia się także ostrość widzenia oraz umiejętność dostrzegania szczegółów. Maluch zaczyna się interesować drobnymi przedmiotami. Potrafi dostrzec guziki na bluzce, a nawet mały okruszek na stole  Stopniowo rozwija się koordynacja wzroku i ruchu paluszków. Dziecko może już chwycić w rączki małe przedmioty np. koraliki.
To dobry czas na czytanie książeczek odpowiednich dla jego wieku. Niemowlę zaczyna się interesować obrazkami w książeczkach, dlatego podaj mu ją do rączki, aby sam mógł ją obejrzeć i przełożyć kartki, nawet za cenę ich wyglądu ;) Polecam również zabawy z lustrem. Maluch będzie zachwycony swoim odbiciem, szczególnie gdy będzie w towarzystwie ukochanej mamy.

Bliżej pierwszych urodzin niemowlę dobrze rozpoznaje już twarze osób. Odróżnia ich emocje - radość, strach i smutek. Większość dzieci w tym okresie może reagować płaczem na obce osoby, dlatego warto zachęcać malucha do poznawania nowych osób własnym pozytywnym nastawieniem, tłumacząc przy tym, kim są.

Gdy maluch skończy roczek ma już całkowicie rozwinięte funkcje wzrokowe. W tym wieku ostrość widzenia osiąga poziom około 60% ostrości jak u dorosłego człowieka. Pełną zdolność widzenia dzieci osiągają dopiero pomiędzy 3.-5. rokiem życia.

Ciekawostka! W drugim półroczu życia większość niemowląt ma tendencję do wybierania sobie jednego, ulubionego koloru. Na przykład podczas zabawy będzie chętniej sięgać po czerwone zabawki.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Musisz koniecznie skontaktować się z lekarzem, gdy:

• źrenice mają żółtawy odcień, są poszerzone lub nierówne;
• maluch ma niesymetryczne gałki oczne;
• oczka ropieją, są zaczerwienione lub spuchnięte;
• o wiele za często pociera rączką oczka, mimo iż nie jest senny;
• maluszek, który ukończył 3. miesiąc życia, zezuje;
• po ukończeniu 3. miesiąca życia niemowlę nie nawiązuje kontaktu wzrokowego i nie reaguje na żadne ruchy np. machanie ręką lub uśmiech.