Wskazania do cesarskiego cięcia

Cesarskie cięcie to poważna operacja wiążąca się z dużym ryzykiem zarówno dla mamy, jak i dziecka. W żadnym razie nie należy go traktować jako ułatwienia podczas porodu. Są jednak sytuacje, kiedy cesarskie cięcie jest jedynym sposobem na ratowanie zdrowia a czasem nawet życia matki lub dziecka.

Wskazania do cesarskiego cięcia mogą być z góry znane od początku ciąży, mówimy wówczas o planowanym cc. Są też jednak wskazania, które pojawiają się nagle, nie są bowiem możliwe do przewidzenia z góry. Wskazanie mogą mieć charakter położniczy lub pozapołożniczy.

Wskazania położnicze do planowego cesarskiego cięcia

Istnieją przyczyny położnicze, których wystąpienie powoduje, że zaplanowanie cesarskiego cięcia jest konieczne. Są to tzw. wskazania bezwzględne, do których zaliczamy m.in.:

• Nieprawidłowe ułożenie płodu, czyli ułożenie nie główką do dołu. Położenie poprzeczne lub skośne jest bezwzględnym wskazaniem, podobnie jak położenie miednicowe u pierwiastki. W przypadku kobiet, które wcześniej już rodziły kwalifikowane są one do porodu siłami natury, mimo że dziecko ułożone jest w pozycji miednicowej.

• Wady anatomiczne miednicy, dysproporcja płodowo - miednicowa czyli sytuacja, gdy płód jest zbyt duży, by mógł się zmieścić w kanale miednicy.

• Szacowana waga dziecka powyżej 4500 g, a w przypadku kobiet ze zdiagnozowaną cukrzycą ciążową – powyżej 4250 g.

• Łożysko przodujące;

• Niektóre wady płodu, uniemożliwiające poród naturalny.

• Stan po dwóch i więcej cc.

Inne przyczyny położnicze są tylko względnymi wskazaniami do cc. Może się bowiem okazać, że mimo ich istnienia, poród naturalny jest wciąż możliwy. Są to m.in.

• ciąża mnoga - najczęściej rozwiązywana jest poprzez cc. Jeżeli jednak ciąża przebiegła prawidłowo, rodząca jest wieloródką, przynajmniej pierwszy płód jest ułożony główkowo i jest większy niż drugi a różnica wagi między nimi nie przekracza 20 %, poród naturalny jest jak najbardziej możliwy.

• niektóre wady macicy;

• mięśniaki macicy – o ile umiejscowienie ich stanowi przeszkodę porodową;

•  stan po wcześniejszym cesarskim cięciu – jeżeli wskazania do poprzedniego cc ustały, np. miednicowe ułożenie płodu, poród naturalny jest możliwy; 

• stan po operacji macicy lub pochwy – szczególnie gdy zabieg był przeprowadzony nie wcześniej niż 6 miesięcy przed zajściem w ciążę;

• aktywne choroby przenoszone drogą płciową;

• poród przedwczesny – jeżeli zachodzi ryzyko uszkodzenia płodu.

Pozapołożnicze wskazania do cesarskiego cięcia

Cesarskie cięcie może być wskazane z innych niż położnicze przyczyn. Wówczas decyzję o cc ginekolog położnik podejmuje w porozumieniu z lekarzem innej specjalności. Do najczęstszych wskazań pozapołożniczych należą:

• wskazania okulistyczne – głównie chodzi o sytuacje, gdy wysiłek podczas porodu naturalnego może spowodować odwarstwienie siatkówki;

• wskazania ortopedyczne – takie jak urazy czy wady kręgosłupa lub miednicy;

• wskazania kardiologiczne – ciężka niewydolność serca;

• wskazania chirurgiczne – choroby lub przebyte operacje odbytu;

• wskazania neurologiczne – np. stwardnienie rozsiane, padaczka, guz mózgu;

• wskazania psychiatryczne – np. nerwice lub stany lękowe, a także choroby psychiczne uniemożliwiające współpracę z personelem medycznym. Wśród wskazań psychiatrycznych do cc jest również tzw. tokofobia– czyli patologiczny lęk przed porodem.

Nagłe wskazania do cesarskiego cięcia

Konieczność przeprowadzenia cc może pojawić się nagle, mimo braku wcześniejszych wskazań. Ma to miejsce zwykle już podczas rozpoczętego porodu naturalnego. Lekarz może podjąć decyzję o zastosowaniu cesarskiego cięcia, gdy:

• płodowi grozi zamartwica – wskazuje na to nieprawidłowy zapis KTG. Przyczyny tego stanu mogą być bardzo różne, np. oddzielanie się łożyska lub zbyt mocne owinięcie się pępowiny wokół dziecka.

• brak postępu porodu w pierwszym okresie – w dwóch kolejnych badaniach wewnętrznych nie obserwuje się rozwierania się szyjki macicy. Związane jest to często ze zbyt słabymi skurczami.

• brak postępu porodu w drugim okresie – mimo pełnego rozwarcia szyjki macicy główka nie jest w stanie przecisnąć się przez kanał rodny.

• nagłe intensywne krwawienie z dróg rodnych i wyraźne pogorszenie zapisu KTG – może to wskazywać na pęknięcie ściany macicy lub przedwczesne oddzielenie łożyska;

• zagrażająca rzucawka;

• wypadnięcie drobnych części płodu – na szczęście zdarza się to bardzo rzadko, ale jeśli podczas badania wyczuwalna jest np. rączka lub pępowina, cesarskie cięcie musi być przeprowadzone niezwłocznie.

Przedstawione wskazania do cesarskiego cięcia są jedynie przykładowe. Tak jak nie ma na świecie dwóch jednakowych osób, tak samo nie ma dwóch jednakowych ciąż ani porodów. Każda ciąża powinna być traktowana jako przypadek szczególny. Dlatego zawsze warto być w stałym kontakcie z lekarzem ginekologiem, który znając pacjentkę oraz przebieg jej ciąży, będzie w stanie indywidualnie dostosować zalecenia.