Rozwój komunikacji w pierwszym roku życia

Rozwój komunikacji w pierwszym roku życia

Początkowo dziecko komunikuje się z otoczeniem za pomocą krzyku, po którym można rozpoznać jego potrzeby.

Około 2.-3. miesiąca życia pojawia się u niemowlęcia głużenie. Jest to odruch bezwarunkowy, który oznacza dobre samopoczucie u dziecka. Pojawia się zazwyczaj, gdy jest ono zdrowe, syte, wyspane itp. W wyniku głużenia powstają dźwięki zbliżone do samogłosek i spółgłosek. Brzmią jak gli, tli, gla, ebw itp. Początkowo głużenie ma charakter samorzutny, a następnie pojawia się już jako reakcja na widok bliskiej osoby. Towarzyszą temu nieskoordynowane ruchy kończyn i całego ciała. Głużenie występuje u wszystkich dzieci, nawet u głuchych i niedosłyszących. U dzieci głuchych głużenie stopniowo zanika i nie pojawia się kolejny etap kształtowania mowy - gaworzenie.

Około 6. miesiąca życia głużenie przekształca się w gaworzenie, które jest odruchem warunkowym, polegającym na powtarzaniu i naśladowaniu przez dziecko usłyszanych dźwięków z otoczenia, i zachodzi bez kontroli słuchowej. Dziecko zaczyna parskać, prychać itp. Na tym etapie dziecko wymawia prawie wszystkie samogłoski i niektóre spółgłoski, np.: p, b, t, d, k, g, n. Dziecko powtarza sylaby, takie jak: ma-ma, ba-ba, ta-ta, la-la, które nie mają jeszcze dla dziecka konkretnego znaczenia, wydaje również dźwięki nienależące do systemu językowego. Na tym etapie rozwoju mowy dziecka zaczyna się zabawa dźwiękiem, która jest treningiem słuchowym, dziecko przekonuje się o tym, że odpowiednie ułożenie narządów mowy powoduje wydawanie określonych dźwięków. Nie gaworzą dzieci niesłyszące.

Około 7.-8. miesiąca życia dziecko zaczyna reagować na mowę, doskonale rozróżnia melodię mowy, tzn. na podniesiony tom reaguje płaczem, a na mowę cichą, pieszczotliwą reaguje uśmiechem, jest zadowolone.

Około 10. miesiąca życia pojawiają się echolalie. W okresie tym dziecko zaczyna przejawiać tendencję do powtarzania własnych i zasłyszanych słów. Dziecko zaczyna kojarzyć wielokrotnie powtarzane dźwięki ze wskazywaniem odpowiedniej osoby lub przedmiotu.

Około 12. miesiąca życia dziecko zaczyna rozumieć, co do niego mówimy, reaguje na swoje imię, jest w stanie zrozumieć więcej niż samo potrafi powiedzieć. Pojawiają się pierwsze wyrazy wypowiadane ze zrozumieniem.

Co ciekawe rozwój mowy w okresie melodii postępuje zazwyczaj równolegle z rozwojem fizycznym:

• fazie głużenia odpowiada umiejętność unoszenia głowy;

• gaworzeniu - umiejętność siadania,

• pierwszym wyrazom - pozycja pionowa, stawanie na nóżki.

Zestawienie na podstawie pracy dr med. H. St. Herzka „Die Sprache des Saűglings“

1. miesiąc życia
   Płacz
   Dźwięki towarzyszące ssaniu
   Dźwięki krtaniowe
   Marudzenie

2. miesiąc życia
   Uśmiech społeczny
   Grupy typu „erre”
   Płacz przed posiłkiem
   Głużenie (oparte na samogłoskach „a-e”)
   Marudzenie

3. miesiąc życia
   Śmiech w frazie wdechowej i wydechowej
   Głużenie
   Powtórzenia w głużeniu i marudzeniu
   Formacje samogłoskowe
   Formacje samogłoskowo-spółgłoskowe
   Krzyk przed posiłkiem
   „Kląskanie” językiem, grupy dźwięków oparte na „r”

4. miesiąc życia
   Formacje sylabowe (większe zróżnicowanie, pierwsze produkcje typu: „ma-ma”)
   Marudzenie
   Dźwięki zwarto-wybuchowe (typ: „m, b”)
   Dźwięki szczelinowe
   Dźwięki emitowane w czasie snu
   Dźwięk „h”
   Zmiana prozodyczna – wysokość produkcji dźwiękowych

5. miesiąc życia
   Gaworzenie (kontynuacja procesu różnicowania sylab i podnoszenie ich jakości artykulacyjnej)
   Łańcuch wykrzyknień
   Śmiech
   Dźwięki oznaczające dezaprobatę („angry sounds”)
   Dźwięki wyrażające silną ekspresję emocjonalną („very angry sounds”)
   Dźwięki typu „ba-ba”
   Dźwięki typu „mama”

6. miesiąc życia
   Gaworzenie (z dźwiękami typu „p, g”)
   Dźwięki emitowane w czasie stresu
   Dźwięki typu „ne” – wstępne symptomy dezaprobaty

7. miesiąc życia
   Różnicowanie dźwięków „m” i „w”
   Wymiana samogłosek
   Okrzyki złości, dezaprobaty
   Wykrzyknienia izolowane
   Dźwięk „s”
   Dźwięki typu „ne” – dezaprobata
   Szept
   Sygnalizowanie głodu

8. miesiąc życia
   Łańcuchy sylabowe
   Dialog
   Dźwięki typu: „Chcę, daj mi”

9. miesiąc życia
   Imitacja
   Separacja sylab
   Spontaniczne słowa
   Rytm