Depresja poporodowa 

Krótkotrwałe obniżenie nastroju związane ze zmianami hormonalnymi, jakie zachodzą po porodzie dotyka 80 % młodych mam. Ciąża i poród to silne przeżycie dla każdej z nich. Pierwsze dni z noworodkiem również bywają trudne, a młoda mama musi nauczyć się radzić sobie w nowej sytuacji. Jeśli obniżenie nastroju przypada na 3-5 dobę po urodzeniu dziecka i stan ten mija po kilku dniach to znak, że dopadł Cię Baby blues – smutek poporodowy.

Baby blues

Depresja poporodowa bywa mylona z  baby bluesem. Baby blues nie jest jednak tak poważną przypadłością. Jest mniej uciążliwy i przechodzi samoistnie. Wpływ na stan emocjonalny młodej matki mają wahania hormonalne, a także stan psychiczny. Po urodzeniu dziecka spada stężenie kortykotropiny - hormonu, który wpływa na funkcjonowanie organizmu w sytuacjach silnego napięcia. Jego stężenie, 3-krotnie większe przed porodem, obniża się drastycznie po urodzeniu dziecka. Wpływa to na stan emocjonalny matki. Pojawienie się dziecka i silne uczucia z tym związane mogą przyczynić się do obniżenia ogólnego samopoczucia. Co jednak, jeżeli smutek nie mija, a stan bezradności tylko się pogłębia?

Objawy depresji poporodowej

Rozwija się ona w ciągu kilku, a nawet kilkunastu tygodni po porodzie. Choć przypomina Baby blues, jej objawy są silniejsze. Depresja poporodowa to choroba, a jej przejawem są silne zaburzenia nastroju.

Objawy depresji poporodowej:

•  zły nastrój w ciągu dnia, który nie mija;

• przygnębienie;

• płaczliwość;

• brak apetytu;

• bezsenność;

• problemy z koncentracją;

• uczucie osamotnienia;

• uczucie zmęczenia;

• poczucie bezwartościowości;

• poczucie winy;

• myśli samobójcze.

Nie bagatelizuj symptomów. Skutki choroby odczuwa cała rodzina. Depresja poporodowa ma wpływ na relacje z bliskimi, a przede wszystkim na więź matki z dzieckiem. Chora z jednej strony chce zajmować się maleństwem, z drugiej strony wciąż boi się, że robi to w niewłaściwy sposób. Bezradność, wyrzuty sumienia i brak wiary w siebie sprawiają, że opieka nad noworodkiem staje się udręką. Przytłoczona złymi emocjami kobieta zamyka się w sobie. Jej relacje z ojcem dziecka pogarszają się, a więź z dzieckiem słabnie.

Bardzo ważne jest wsparcie bliskich. Z reguły to właśnie partner lub inni członkowie rodziny pierwsi zauważają objawy. Muszą być wówczas czujni. Jeśli objawy depresji utrzymują się, a zachowanie młodej mamy jest niepokojące, powinni poszukać specjalisty i namówić ją na wizytę. Psycholog w trakcie badania przeprowadzi wywiad i wykona odpowiednie testy, które potwierdzą lub wykluczą prawdopodobieństwo depresji.

Przyczyny depresji poporodowej

Cierpią na nią najczęściej kobiety, które mają predyspozycje do depresji. Duży wpływ na to, czy kobieta będzie się borykać z chorobą, ma również sytuacja życiowa, w jakiej znajduje się matka po urodzeniu dziecka. Jeśli ma ona wsparcie rodziny, nie jest krytykowana, a jej sytuacja życiowa jest stabilna prawdopodobieństwo depresji jest mniejsze.

Sposoby walki z depresją

Zapobieganie

Pewna profilaktyka już na etapie ciąży oraz w okresie okołoporodowym może zmniejszyć ryzyko zachorowania. Co więc robić żeby zminimalizować zagrożenie?

• Zadbaj o właściwą suplementację

Według specjalistów przyjmowanie kwasów tłuszczowych z grupy omega-3 pozytywnie wpływa nie tylko na rozwój maluszka, ale również na kondycję matki. Według badań kobiety, u których poziom kwasów omega po porodzie jest prawidłowy, rzadziej borykają się z depresją.

• Poproś o znieczulenie w trakcie porodu

Jeśli panicznie boisz się porodu, czujesz, że poziom bólu z nim związany przekracza Twój próg wytrzymałości, nie wahaj się i poproś lekarza o znieczulenie! Traumatyczne przeżycia związane z porodem mogą przyczynić się do wystąpienia choroby. Trudny poród wydłuża czas rekonwalescencji. Negatywnie wpływa na kondycję psychiczną młodej mamy. Znieczulenie w trakcie porodu sprawia, że jest on łatwiejszy, a kobieta z reguły szybciej wraca do formy i łatwiej jej zajmować się maleństwem.

Pamiętaj! Nie każdej kobiecie znieczulenie służy. Czasami młoda mama silnie odczuwa skutki uboczne znieczulenia np. bóle kręgosłupa, bóle głowy. Zajmowanie się maluszkiem nie jest wówczas proste.

Leczenie

• Psychoterapia

Ważna w leczeniu depresji poporodowej jest rozmowa z bliską osobą lub specjalistą. Wsparcie od drugiej osoby i możliwość „wygadania się” pomaga w walce z chorobą. Chora potrzebuje wsparcia, zrozumienia i czułości. Jeśli znasz inną mamę, która borykała się z chorobą warto z nią porozmawiać. Taka wymiana doświadczeń może bardzo pomóc. Psycholog może polecić odpowiednią grupę wsparcia.

• Zdrowe nawyki

Prawidłowa dieta, wypoczynek oraz odpowiednia dawka snu, wpływają na samopoczucie. Jeśli będziesz się dobrze odżywiała, Twoja dieta będzie optymalnie zbilansowana, przełoży się to na poziom serotoniny, hormonu szczęścia, którego obecność w organizmie działa antydepresyjnie. Dieta wpływa również na poziom glukozy, której wahania wpływają negatywnie na nastrój. Kiedy młoda mama karmi powinna komponować posiłki szczególnie uważnie. Jeśli jej dieta jest zbyt uboga w węglowodany może to się objawiać spadkiem energii i osłabieniem, przekładając się na kondycję psychiczną. Brak snu i wypoczynku powodują zmęczenie. Zdrowe nawyki żywieniowe i dbałość o stan fizyczny zapobiegają problemom emocjonalnym.

• Farmakologia

Czasem niezbędne jest podanie leków. Decyzje o leczeniu farmakologicznym podejmuje lekarz. Środki antydepresyjne przenikają do mleka matki. Jeśli leki okażą się niezbędne, lekarz może zalecić przejście na karmienie mlekiem modyfikowanym.

Zdaniem psychologa Marty Cholewińskiej-Dackiej:

Kiedy warto udać się po pomoc do psychologa?

"Baby blues może utrzymywać się do około dwóch tygodniu po porodzie. Jeśli złe samopoczucie występuje dłużej, a objawy, o których była mowa w artykule są silne to może świadczyć o tym, że mamy do czynienia z depresją poporodową. Kobieta nie powinna leczyć się na własną rękę przyjmując np. preparaty ziołowe. Nie powinna się obwiniać, że jest złą matką. Kiedy pojawia się depresja poporodowa młoda mama może czuć niechęć do własnego dziecka, a to może powodować bardzo duże poczucie winy. Można zaobserwować wtedy, że unika kontaktu z dzieckiem, stroni od wykonywania czynności pielęgnacyjnych. Wtedy jest to jeszcze wyraźniejszy sygnał, że trzeba udać się do specjalisty. Może to być psycholog albo psychiatra, który będzie mógł przepisać leki, jeśli uzna, że są one potrzebne. Takiego zachowania nie należy bagatelizować. Bardzo ważne jest również wsparcie najbliższych i nie pozostawianie matki samej z jej problemami z nadzieją, że jej to przejdzie."

Konsultacja merytoryczna: Marta Cholewińska-Dacka, psycholog

 Kiedy mamy do czynienia ze zwykłym baby bluesem, a kiedy jest to już depresja po porodzie? Jeśli  zły stan emocjonalny trwa dłużej niż dwa tygodnie lub silne zaburzenia nastroju nastroju pojawią się dopiero po kilku tygodniach od porodu, może to być depresja poporodowa. Objawy, na które trzeba zwrócić uwagę, to zły nastrój, który nie mija, poczucie bezwartościowości i szczególnie groźne myśli samobójcze. Objawy depresji poporodowej, które łatwo zauważa otoczenie to zaburzona więź matki z dzieckiem, strach przed zajmowaniem się maluszkiem i unikanie czynności pielęgnacyjnych. Przyczyny depresji poporodowej mogą być różne. Cierpią na nią często kobiety mające skłonności do depresji. Również brak wsparcia bliskich może spowodować, że wystąpi depresja poporodowa. Przyczyny mogą jednak być związane także z traumatycznym porodem, dlatego przy niskim progu bólu przyszłej mamy można rozważyć znieczulenie w trakcie porodu. Profilaktyka obejmuje także odpowiednio zbilansowaną dietę i suplementację kwasów omega. Leczenie polega najczęściej na psychoterapii, jednak w ciężkich przypadkach lekarz psychiatra może podjąć decyzję o leczeniu farmakologicznym.