Jak zadbać o oddech  

13.3.2025

Konsultacja merytoryczna: lek. med. Danuta Chrzanowska-Liszewska, specjalista pediatrii i neonatologii

some desc

Jak zadbać o oddech

Kondycja układu oddechowego dziecka wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Choć ogranicza się jedynie do głowy i klatki piersiowej, odpowiada za dostarczenie tlenu do płuc. Stąd trafia do reszty ciała. Aby organizm dziecka prawidłowo działał, każda komórka musi zostać odpowiednio zaopatrzona w tlen. Co zrobić, aby tak się stało?

Budowa układu oddechowego

Układ oddechowy składa się z górnych i dolnych dróg oddechowych:

  • jamy nosowej;

  • gardła;

  • krtani;

  • tchawicy;

  • oskrzeli;

  • płuc.

U noworodka są one krótkie i wąskie, dlatego każde podrażnienie może prowadzić do infekcji. Zwężenie krtani, najcieńszego odcinka dróg oddechowych, powoduje problemy z oddychaniem. Powietrze wdychane krótkim nosem nie zawsze zostaje odpowiednio nawilżone, a jego temperatura zoptymalizowana. Błony śluzowe nosa i gardła, choć sprawnie pracują, nie mają takiej zdolności oczyszczania jak u starszych dzieci. Zanieczyszczenia z powietrza trafiają do płuc a maluch choruje.

Jak chronić drogi oddechowe dziecka?

Aby rozwój układu oddechowego był prawidłowy:

Zadbaj, o jakość powietrza:

Zanieczyszczenia powietrza negatywnie wpływają na zdrowie dziecka już w życiu płodowym i mogą przyczyniać się do rozwoju astmy oskrzelowej w późniejszym wieku. O świeże powietrze w swoim otoczeniu powinnaś więc zadbać już w ciąży. Aby przyszłej mamie i noworodkowi dobrze się oddychało:

  •  Wprowadź zakaz palenia

Dym papierosowy obciąża płuca, substancje szkodliwe, w tym: arszenik, metale ciężkie czy tlenek węgla, osadzają się w nosku i gardle, podrażniając niedojrzały układ oddechowy niemowlaka. Upośledzają tkankę oskrzeli i płuc pogarszając ich pracę i prowadzą do infekcji. Wprowadź bezwzględny zakaz palenia. Nie zgadzaj się na to, aby ktokolwiek palił przy dziecku również poza domem.

  • Zadbaj o odpowiednie urządzenie pokoju

Zanim urządzicie pokój dla malucha i kupicie meble, sprawdźcie, z czego są wykonane. Zrezygnujcie z zakupu, jeśli w ich składzie znajduje się formaldehyd. Gaz ten działa drażniąco na drogi oddechowe. 

Wybierzcie farbę przeznaczoną do dziecięcych pokoi. W trakcie wysychania z farby uwalniają się lotne związki organiczne, które mogą działać drażniąco. Te, które są wykorzystywane w pokojach dzieci mają bezpieczny skład i gwarantują zdrowe powietrze.

  • Zrezygnuj z chemicznych środków do odświeżania powietrza

Używane zwykle w toaletach, choć ładnie pachną, zawierają substancje drażniące takie jak destylaty ropy naftowej, fenol, alkohol benzylowy czy dichlorobenzen. Maluch wdychając substancje chemiczne, podrażnia drogi oddechowe. Przekrwienie błony śluzowej powoduje kichanie i katar. Może skutkować uczuleniem i prowadzić do astmy.

  • Sprzątaj na mokro

W trakcie sprzątania w powietrzu rozpylasz kurz i roztocza. Aby maluch nie wdychał zanieczyszczeń, sprzątaj z użyciem wody. Zamiast wycierać meble suchą szmatką czy miotełką do kurzu, używaj mokrych ściereczek. Sprawdzają się odkurzacze z filtrem wodnym, które w trakcie pracy nie wydmuchują resztek na zewnątrz, a zasysają je do pojemnika z wodą.

  • Nawilżaj powietrze

Jest to ważne szczególnie zimą. Włączone kaloryfery wysuszają powietrze i jego wilgotność spada. Oddychając maluch przesusza śluzówkę nosa i gardła. Przestaje ona chronić przed wirusami i bakteriami i dziecko choruje. Aby powietrze w domu było odpowiednie, trzeba je nawilżać, a w mieszkaniu wietrzyć.

Warto zainwestować w profesjonalny nawilżacz z wymiennym filtrem. Pojemniki na wodę lub mokre ręczniki rozwieszane na kaloryferze nie sprawdzają się tak dobrze, jak urządzenie rozpylające wodną mgiełkę. Ustaw je w dziecięcym pokoju, w którym bawiąc się i śpiąc, spędza najwięcej czasu.

  • Wietrz i spaceruj

Aby w domu było świeże powietrze i odpowiednia jego cyrkulacja, musisz regularnie wietrzyć. Zanim jednak otworzysz okno, sprawdź jakość powietrza. Choć nie masz kontroli nad ilością zanieczyszczeń, dzięki powszechnie dostępnym informacjom, możesz sprawdzić jego stan w regionie, w którym mieszkasz.

Choć codzienne spacery są zdrowe i potrzebne, wdychanie spalin przyniesie więcej szkody niż pożytku. Jeśli mieszkacie przy ulicy, na przechadzkę warto podjechać do parku. Zanim wyjdziesz z dzieckiem sprawdź informacje na temat smogu i stężenia zanieczyszczeń. 

Zadbaj o drogi oddechowe dziecka

  • Oczyszczaj nos

Niemowlaki oddychają przez nos. Zwykle przez buzię zaczynają oddychać po ukończeniu 6 miesiąca życia. Bakterie i zarazki zanim trafią do organizmu, zatrzymywane są na błonie śluzowej nosa, dzięki rzęskom i wydzielinie błon śluzowych. Maluch w ten sposób broni się przed zanieczyszczeniami.

Wydzielina zalega w przewodach nosowych i utrudnia oddychanie. Zatkany nos trzeba oczyszczać, inaczej maluch może mieć trudności z wciągnięciem powietrza. Starsze dziecko będzie oddychać buzią, co w zimne dni może skończyć się infekcją.

Oczyszczając nosek używaj wody morskiej do zmiękczenia wydzieliny i aspiratora do jej usuwania. Aby maluch spokojnie oddychał śpiąc, udrażniaj nosek przed zaśnięciem.

  • Rób inhalacje

Skutecznie powstrzymują infekcje. Kiedy maluch ma katar, użyj nebulizatora do inhalacji z soli fizjologicznej. Maluch przez specjalną maseczkę wdycha rozproszone kropelki preparatu. Trafiają do całego układu oddechowego, osiadają na płucach i oskrzelach oraz pomagają odetkać zatkany nosek. W przypadku silnej infekcji, nebulizację można robić stosując silniejsze leki, przepisane przez pediatrę.