Kupka pod lupą - prawidłowy kolor i konsystencja

Prawdopodobnie kiedyś, przed urodzeniem dziecka, do głowy Wam nie przyszło, że kupka może stać się przedmiotem tak wnikliwych studiów, jak to ma miejsce po urodzeniu dziecka. Nie przypuszczaliście, że na kupkę można wyczekiwać i cieszyć się, gdy wreszcie się pojawi. Nie mieliście pojęcia, że może być jej aż tyle z tak małego człowieczka. I że będziecie się jej przyglądać, porównywać i analizować. No cóż… Witamy w świecie rodziców niemowląt ;)

Pierwsza kupka

Nazywana smółką. Jest ciemna, lepka, ma konsystencję plasteliny. Ta pierwsza kupka noworodka powinna pojawić się w ciągu 24 godzin po urodzeniu. Jeśli się tak nie dzieje, dziecko może mieć problemy z układem pokarmowym i wymaga to zainteresowania lekarzy neonatologów. Czasami dziecko wypróżnia się jeszcze w brzuchu mamy, o czym świadczą zielone wody płodowe. To także sygnał, którego nie można lekceważyć. Może świadczyć o niedotlenieniu płodu i być przyczyną pilnego zakończenia ciąży. Obecność smółki w wodach płodowych, a przez to w jamie ustnej i gardle niemowlęcia, stwarza bezpośrednie zagrożenie zaaspirowania smółki do dróg oddechowych a tym samym do płuc. Smółka uszkadza delikatne struktury pęcherzyków płucnych poprzez niszczenie surfaktantu. Zespół ten może powodować ciężką chorobę płuc, w wyjątkowych sytuacjach mogącą prowadzić do zgonu noworodka.

Kupka dziecka karmionego piersią

Niemowlęta karmione piersią w pierwszych siedmiu / ośmiu tygodniach życia mogą robić kupkę przy każdym karmieniu oraz pomiędzy, nawet do kilkunastu dziennie. Następnie zazwyczaj praca układu pokarmowego normuje się, a liczba wypróżnień utrzymuje na poziomie trzech dziennie. Z upływem czasu jest ich jeszcze mniej – jedno dziennie lub jedno na dwa / trzy dni. Jednak nie jest to regułą, i są dzieci, które do wprowadzenia produktów rozszerzających dietę, mają po kilka wypróżnień dziennie, a są też takie, które robią kupę raz na kilka dni. Przy braku niepokojących objawów to wszystko jest normą.
Kupka dziecka jedzącego tylko mleko mamy jest raczej luźna, konsystencją przypomina twarożek, może zawierać grudki. Bywa bardzo obfita. Przybiera kolory żółci – od złotego do pomarańczowego przez musztardowy. Ma specyficzny kwaśny zapach, za który odpowiedzialne są pałeczki kwasu mlekowego.

Kupka dziecka karmionego mlekiem modyfikowanym

Niemowlę karmione mlekiem modyfikowanym nie wypróżnia się tak często jak te karmione mlekiem mamy. Zazwyczaj są to trzy – do jednego wypróżnienia dziennie. Kupka przyjmuje barwę od jasnożółtej, przez zieleń, do jasnobrązowej, a jej konsystencja przypomina plastelinę.
Dzieci karmione mlekiem modyfikowanym mają większą skłonność do zaparć. Wiele zależy od doboru mieszanki najlepszej dla danego dziecka, co nie zawsze jest proste. Pomoże Wam w tym doświadczony pediatra, polecamy także zapoznanie się z artykułami >>> Mleko na miarę - jak wybrać mieszankę oraz >>> „9 rad na zaparcia po mleku modyfikowanym”.

Co mówi kolor

CZARNY – to kolor smółki - pierwszej kupki nowo narodzonego dziecka.
U starszego dziecka takie zabarwienie stolca może pojawić się po przyjęciu preparatów żelaza, zjedzeniu jagód czy buraczków. Ale uwaga – przyczyną zabawienia może być krew, dlatego jeśli nie występują opisane okoliczności, koniecznie skontaktuj się z lekarzem.

ZIELONOBRUNATNY / ZIELONOŻÓŁTY – kolor tzw. stolców przejściowych, tj. następnych po smółce. Przewód pokarmowy oczyszcza się z jej resztek.

ŻÓŁTY – a także jego odcienie, jak musztardowy, złoty, do pomarańczowego. Taki kolor ma kupka dziecka karmionego mlekiem z piersi kobiecej.

JASNOBRĄZOWY – od jasnożółtego – barwę tę ma kupka niemowlęcia karmionego mlekiem modyfikowanym.

BLADOŻÓŁTY – często taki kolor ma kupka dzieci karmionych piersią i dokarmianych mieszanką.

ZIELONY – taki kolor może przybrać stolec dziecka, którego dieta wzbogacana jest preparatami zawierającymi żelazo (w formie suplementacji lub mleka modyfikowanego z jego dodatkiem). Zdarza się też jako reakcja na podanie specjalistycznych mieszanek mlekozastępczych (hydrolizatów).

U najmłodszych dzieci zielonkawe zabarwienie stolca może mieć związek z utlenieniem bilirubiny, która jest wydalana z organizmu dziecka wraz z kałem i moczem. Wtedy zielonkawa kupka może być spowodowana spowolniona pracą jelit lub przybrać taki kolor już po wypróżnieniu, gdy zbyt długo ma kontakt z powietrzem.

Jeśli kupce o zielonych zabarwieniu nie towarzyszą inne objawy jak biegunka, wymioty, wysypka, można spokojnie lecz bacznie obserwować dziecko. Jeśli jednak pojawią się wspomniane objawy, należy skonsultować się z lekarzem. Taki stolec pojawia się w czasie bakteryjnej lub wirusowej infekcji w organizmie albo jest objawem alergii pokarmowej.

BIAŁA – białoszara, gliniasta – wymaga bezzwłocznej konsultacji lekarza, może świadczyć o cholestazie, czyli niewytwarzaniu żółci. Stan ten może być spowodowany wadą wrodzoną dróg żółciowych lub ich stanem zapalnym.

CZERWONA - może być związana z domieszką świeżej krwi w stolcu pochodzącej z dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Przyczyną może być wada przewodu pokarmowego czy szczelina odbytu. Należy pilnie zasięgnąć opinii chirurga.

U starszych niemowląt, które spożywają inne niż mleko pokarmy, kolor stolca w dużej mierze zależy od tego, co jadły. I tak na przykład po buraczkach możemy spodziewać się zabarwienia fioletowego, po pomidorach – czerwonego, po brokułach – zielonego, itd.

Co mówi konsystencja

LUŹNA – taka kupka nie niesie ze sobą brzuszkowych problemów, najczęściej spotykana u dzieci karmionych piersią.

PLASTELINOWA – zwarta, ale nie twarda. Jej wydalenie nie powinno przysparzać trudności. Taki stolec oddają dzieci karmione mlekiem modyfikowanym.

TWARDA – zbita, w postaci bobków lub bryły. Wydalenie takiej kupki przychodzi z trudnością i niejednokrotnie bólem, dziecko pręży się, wysila. Twardy stolec pojawia się w czasie zaparć. Bardziej narażone na nie są dzieci karmione mlekiem modyfikowanym oraz starsze niemowlęta przy wprowadzaniu do diety nowych pokarmów, już wtedy niezależnie od sposobu karmienia. Często zaparcia mogą towarzyszyć diecie bogatej w słodycze.

Jeśli zatwardzenie jest jednorazowe, nie ma powodów do niepokoju. Jednak jeśli jest częstą przypadłością dziecka lub przerwy między wypróżnieniami dochodzą do tygodnia, warto skonsultować się z lekarzem.

WODNISTA – ma wygląd wody z elementami kału, zazwyczaj wydalana jest z dużym ciśnieniem, wypróżnieniu towarzyszy skurcz jelit. Taka kupa może świadczyć o infekcji układu pokarmowego, popularnie zwanej biegunką. Im mniejsze dziecko, tym bardziej niezbędna jest konsultacja pediatry. W takiej sytuacji łatwo o odwodnienie organizmu, które ma bardzo niebezpieczne konsekwencje.

ŚLUZOWATA – w wydalonej treści widać dużą ilość śluzu. Taka sytuacja może pojawić się po podaniu nowego pokarmu, ale też – szczególnie gdy towarzyszą temu chorobowe objawy – może świadczyć o stanie zapalnym układu pokarmowego. W takim przypadku wymaga konsultacji pediatrycznej.

PIENISTA – może świadczyć o przejściowym niedoborze enzymów rozkładających cukry. Takim przykładem może być przejściowa nietolerancja laktozy, kiedy w przewodzie pokarmowym jest zbyt mało enzymu- laktazy. Może występować u młodych niemowląt, które w pokarmie otrzymują dużo cukru mlecznego w pokarmie mamy a enzymy nie nadążają z osiągnięciem dojrzałości. Jest to sytuacje przemijająca.

U starszych niemowląt pienista kupa pojawia się po wypiciu zbyt dużej ilości słodkich soków owocowych. U dzieci karmionych piersią może świadczyć o wypiciu zbyt dużej ilości mleka pierwszej fazy, które zawiera większą ilość laktozy - dzieje się tak przy częstym przystawianiu do piersi na krótki czas. W obu przypadkach warto zweryfikować sposób żywienia.

U starszych niemowląt, które już rozpoczęły przygodę z rozszerzaniem diety, konsystencja stolca zależy od tego, co dziecko zjadło. Po spożyciu produktów bogatych w błonnik kupka będzie luźniejsza, przy zbyt małej ilości płynów – twarda. W wydalonej masie kałowej mogą znajdować się cząstki niestrawionego jedzenia. Nie jest to nic dziwnego czy niepokojącego. Niedojrzały jeszcze układ pokarmowy nie radzi sobie z kawałkami warzyw, owoców czy mięs i wydala je w niezmienionej postaci.