Zakażenie układu moczowego bywa trudne do rozpoznania, a jego właściwa i szybka diagnoza jest bardzo istotna, bo nieleczone infekcje mogą mieć bardzo poważne konsekwencje. Sprawdź, jakie są objawy infekcji dróg moczowych u niemowląt, a jakie u starszych dzieci, oraz jak prawidłowo pobrać mocz do badania.
Konsultacja merytoryczna: lek. med. Danuta Chrzanowska - Liszewska, specjalista pediatrii i neonatolog
Infekcje dróg moczowych mogą być wywołane przez wirusy i bakterie. Najczęściej powodem jest namnażanie się bakterii bytujących w przewodzie pokarmowym (pałeczki jelitowe). Do zakażenia dochodzi drogą wstępującą.
Zauważenie objawów infekcji, trafnie postawiona diagnoza i szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia są bardzo ważne. Nierozpoznane i nieleczone zakażenie dróg moczowych może doprowadzić uszkodzenia nerek lub spowodować zakażenie nazywane urosepsą.
Często, szczególnie u małych dzieci, objawy zakażenia dróg moczowych nie są specyficzne, a tym samym trudne do rozpoznania. Stwarza to poważne zagrożenie późnego zdiagnozowania choroby. Dlatego, jeśli tylko zauważycie któryś z wymienionych niżej objawów, warto podzielić się wątpliwościami ze swoim lekarzem pediatrą lub na własną rękę zrobić podstawowe badania moczu.
gorączka
lub obniżona temperatura ciała,
brak apetytu,
obniżony nastój – dziecko jest marudne, popłakuje,
nadmierna senność
lub nadmierne pobudzenie,
wymioty,
biegunka / luźniejsze kupki,
wzdęcia, kolki;
brak przyrostu masy ciała,
niedokrwistość o nieznanej przyczynie,
przedłużająca się żółtaczka.
Podwyższona temperatura ciała lub przedłużający się stan podgorączkowy są często jedynym objawem zapalenia dróg moczowych, dlatego jeśli gorączce nie towarzyszą objawy przeziębienia / choroby, konieczne są badania moczu, aby potwierdzić lub wykluczyć zakażenie układu moczowego dziecka.
częstsze oddawanie moczu,
zmiana koloru moczu,
zmiana zapachu moczu,
dziecko jest niespokojne, płacze przed i w czasie oddawania moczu,
czasami widoczne jest zaczerwienienie w okolicy zewnętrznego ujścia cewki moczowej.
niewłaściwy sposób pielęgnacji miejsc intymnych dziecka (m.in. przenoszenie bakterii z okolicy odbytu do okolicy zewnętrznego ujścia cewki moczowej),
pieluszkowe zapalenie skóry w okolicy krocza i pośladków,
stulejka u chłopców,
zrośnięcie warg sromowych u dziewczynek,
zaparcia.
U dziewczynek łatwiej dochodzi do zakażenia dróg moczowych ze względu na różnice w anatomicznej budowie: ujście cewki u dziewczynek jest blisko odbytu i cewka jest krótsza niż u chłopców.
Trudność rozpoznania polega na tym, że objawy mogą lecz nie muszą świadczyć o chorobie układu moczowego lub mogą łączyć się z inną przypadłością. Częstsze oddawanie moczu może być skutkiem przyjęcia większej ilości płynów, zmieniony kolor - ciemniejszy – odwrotnie, może być oznaką odwodnienia. Gdy niemowlę jest w pieluszce, trudno rozpoznać moment oddania moczu, a może być tak, że dziecko płacze już po, gdy składniki moczu drażnią delikatną skórę dziecka, na której są odparzenia czy mikrouszkodzenia.
Tutaj sprawa jest teoretycznie łatwiejsza, bo starsze dziecko potrafi zakomunikować, że coś je boli. Jednak nie wszystkie zakażenia układu moczowego łączą się z bolesnością, w niektórych objawem jest wysoka gorączka lub na przykład nietrzymanie moczu.
gorączka,
częstsze oddawanie moczu,
nietrzymanie moczu (popuszczanie w majteczki),
zmiana koloru, zapachu moczu,
ból przed i w trakcie oddawania moczu,
ból w podbrzuszu,
ból w dolnej części pleców.
Lekarz zleci ogólne badanie moczu oraz posiew z antybiogramem, czasami też badanie krwi.
Aby wyniki badań były miarodajne konieczne jest odpowiednie pobranie próbki moczu.
1. Dokładnie umyj okolice narządów intymnych dziecka, użyj delikatnego mydła lub płynu pod prysznic dla dzieci, które potem dokładnie spłucz. U dziewczynki rozchyl wargi sromowe, by dokładnie umyć ujście cewki moczowej. U chłopców w tym celu delikatnie odciągnij napletek.
2. Umyte miejsca osusz papierowym ręcznikiem. Na zwykłym, szczególnie tym już użytym po praniu, mogą znajdować się bakterie.
3. Przetrzyj okolice cewki moczowej jałowym gazikiem nasączonym Octeniseptem lub Rivanolem. U chłopców przecieramy w ten sposób skórę pod napletkiem, u dziewczynek rozchylamy i przecieramy także wargi sromowe.
4. Przygotuj jałowy pojemnik na mocz. Kupuje się je w aptece bez recepty. Woreczki do pobierania moczu nie są najlepsze, gdyż trudno tam uniknąć zanieczyszczeń na przykład drobnoustrojami ze skóry i wtedy wynik nie jest wiarygodny. Tak złapana próbka moczu nie nadaje się do badań w kierunku posiewu z antybiogramem.
5. Mocz do badania najlepiej pobrać z porannej porcji moczu ze środkowego strumienia – czyli pojemniczek podstawiamy, gdy już trochę moczu zostanie przez dziecko oddane i zabieramy nim strumień się skończy. Przy czym zadanie to jest bardzo trudne, czy wręcz niewykonalne, w przypadku niemowląt, które siusiają często i niewielkie ilości.
6. Podpisz pojemnik - imię i nazwisko dziecka, data urodzenia lub pesel. Podaj też godzinę pobrania próbki.
7. Materiał do badania należy jak najszybciej zawieźć do laboratorium. Jeśli nie jest to możliwe, próbkę można przechować w lodówce w temperaturze 4°C.
Jeśli w czasie zaleconej kuracji zauważysz nasilenie objawów lub pojawią się kolejne, nie zwlekaj i skonsultuj się z lekarzem.
wcześniej napój/ nakarm dziecko,
rozpocznij akcję chwilę po przebudzeniu dziecka,
puść wodę w kranie,
zamocz stópki dziecka w wodzie o temperaturze pokojowej,
postaw bose stópki dziecka na chłodnej posadzce,
pomasuj okolice lędźwiowe plecków dziecka,
połóż ciepły termofor lub pieluszkę na plecki w okolicy lędźwiowej.
Po skończonej kuracji, na wizycie kontrolnej, lekarz prawdopodobnie zleci kolejne badanie moczu – posiew, by upewnić się, że leczenie zakończyło się sukcesem. W zależności od tego, czy jest to pierwszy przypadek infekcji dróg moczowych, czy kolejny, może zlecić ocenę układu moczowego przez USG jamy brzusznej lub skierować dziecko do konsultacji u nefrologa.
stosuj się ściśle do zaleceń lekarza;
pamiętaj, że kurację farmakologiczną należy przeprowadzić do końca, nawet jeśli po kilku dniach objawy ustąpią;
podawaj dziecku często niewielkie ilości picia, najlepiej wody, częste oddawanie moczu pomoże wypłukać bakterie z moczu w sposób mechaniczny nerki;
w czasie kuracji antybiotykowej i co najmniej dwa tygodnie po niej podawaj dziecku probiotyki
niemowlęciu często zmieniaj pieluszki i szczególnie dbaj o higienę miejsc intymnych, by nie dopuścić do pieluszkowego zapalenia skóry;
w porozumieniu z lekarzem starszemu dziecko możesz zaserwować sok żurawinowy lub suszone owoce żurawiny jako przekąskę;
porozmawiaj z lekarzem, czy nie wprowadzić dziecku dodatkowej dawki witaminy C, która zakwasza mocz i w ten sposób wspiera profilaktykę infekcji.
Antybiotyki doskonale radzą sobie ze zwalczaniem bakterii, nie działają natomiast przeciwwirusowo. Sprawdź, co leczy antybiotyk, kiedy unikać jego stosowania i jak zminimalizować skutki uboczne jego działania.
„Rodzice małych dzieci to tylko o zupkach i kupkach” mówią zdegustowani znajomi. My jednak popieramy i rozumiemy rodziców, bo kupka to bardzo ważna sprawa. Można z niej wiele wywnioskować o stanie zdrowia maluszka. ...
Przeczytaj, co możesz zrobić, by ułatwić dziecku pierwsze pójście do dentysty, fryzjera czy na basen.
Pieluszkowe zapalenie skóry to jedna z najczęstszych zmian skórnych pojawiających się u niemowląt. Dowiedz się, co może być jej przyczyną, jak możesz jej zapobiegać oraz leczyć.
Kiedy dziecko się przeziębi, chcemy jak najszybciej mu pomóc. Dowiedz się, które środki są faktycznie pomocne, a z których lepiej w ogóle zrezygnować.
Moje dziecko nie przechodziło infekcji dróg moczowych i mam nadzieje ,że nas to ominie. Przyznam się szczerze ,że bardzo mało wiem na ten temat. Ten artykuł uzupełnił braki mojej wiedzy. Do tej pory wiedziałam tylko ,że warto robić nadanie moczu gdy ...
Niby przy bólach brzuszka pierwsze co powinno się wykonać to właśnie posiew moczu. Nasza pediatra zbagatelizowała sprawę mówiąc, że "najwyżej będziemy się męczyć do 6 m-ca życia". No ale w końcu dowiedzieliśmy się w czym problem tkwi.
u nas jak na razie zakażenie nas omija i oby tak pozostało jak najdłużej, ale artykuł o bardzo wartościowej treści, a ściągawka jak pobrać mocz do badania u mnie bardzo się przyda bo planuje córci wykonać kontrolne badanie, bo pobieraliśmy jej krem i...
