13.3.2025
Są umiejętności, z którymi noworodek się rodzi. Choć jest bezbronny umie szukać piersi i ssać. Co jeszcze potrafi od razu po przyjściu na świat? Poznaj fizjologiczne odruchy u dziecka.
Układ nerwowy noworodka jest niedojrzały. Mimo to maluch potrafi przeżyć poza brzuchem mamy. Zachowania dziecka są automatyczne, a bodźce zewnętrzne wywołują niezależne od niego i niekontrolowane reakcje. Dzięki tym wrodzonym odruchom noworodek oddycha, zdobywa pokarm i chroni się przed niebezpieczeństwem.
Niektóre odruchy, jak umiejętność ssania są niezbędne i warunkują przetrwanie, inne jak odruch chwytny to umiejętności, które „dostał” w spadku po przodkach. Część odruchów fizjologicznych w miarę rozwoju układu nerwowego znika, inne zostają na całe życie.
Wykształca się u dziecka w trzecim trymestrze ciąży. Po dwóch tygodniach od tego momentu maluch umie już skoordynować ssanie z połykaniem, dzięki czemu urodzony w terminie od razu potrafi pić z piersi lub przez smoczek. Zacznie ssać, kiedy tylko dostanie do buzi sutek lub coś co go przypomina.
Jeśli noworodek ssie w nieodpowiedni sposób naucz go, jak robić to prawidłowo. Dzięki temu będziesz miała pewność, że się najada i odpowiednio pobudza piersi stymulując laktację. Dzieci urodzone przed czasem nie potrafią samodzielnie jeść. U wcześniaków odruch ssania nie jest jeszcze wykształcony i muszą się go nauczyć. Jest to możliwe dzięki specjalnej terapii.
Kiedy dotkniesz noworodka w policzek lub delikatnie muśniesz go palcem w okolicach ust, odwróci głowę w stronę, z której dochodzi bodziec i rozpocznie poszukiwania. Ten odruch pomaga mu znaleźć Twoją pierś. Umiejętność szukania, z którą przychodzi na świat pozwala mu w automatyczny sposób odnaleźć brodawkę i ssać. Odruch ten zanika u 3-4 miesięcznego dziecka.
Wykształca się w pierwszym trymestrze ciąży i zanika w 4 miesiącu życia dziecka. Przestraszony maluch, w reakcji na nagły hałas, dotyk, zmianę oświetlenia czy temperatury automatycznie, symetrycznie prostuje rączki i odrzuca ja na bok. Następnie zgina i przytula do ciała. Ruchy wykonuje na wdechu. W skutek nagłej reakcji wzrasta ilość hormonów stresu i maluch może zacząć płakać.
Prawdopodobną przyczyną takiego zachowania jest odziedziczona po przodkach reakcja na zagrożenie. Dawniej odruch Moro umożliwiał dziecku wczepienie się w matkę w sytuacji ryzyka. Dziś przestraszony maluch poprzez swoje zachowanie zwraca na siebie uwagę i alarmuje opiekuna o tym, że dzieje się coś niepokojącego.
Odruch Moro ma istotny wpływ na kształcenie mechanizmu oddychania w życiu płodowym u dziecka. Odgrywa też ważną rolę przy zaczerpnięciu pierwszego oddechu przez niemowlę.
Zbyt silny potrafi przeszkadzać i może sprawiać pewne trudności w opiece nad noworodkiem. Jeśli utrudnia wypoczynek, a nawet wybudza malca z drzemki spróbuj stosować otulacz.
Choć odruch Moro zanika zdarza się, że wystraszone starsze niemowlęta reagują w podobny sposób. Jeśli odruch ten nie wygasi się powyżej 6 miesiąca udaj się do specjalisty. Odruch Moro może powodować nadwrażliwość i nadpobudliwość.
To automatyczna reakcja dłoni na bodziec. Jeśli włożysz noworodkowi palec lub grzechotkę w rączkę zaciśnie na niej swoją pięść. Mięśnie rozluźniają się zwykle po pogłaskaniu grzbietu rączki malca. Nie prowokuj odruchu zbyt często, bo może prowadzić to do zwiększenia napięcia mięśniowego u noworodka.
Odruch chwytny to pozostałość po przodkach z czasów, kiedy dzieci same trzymały się ciała mamy.
Odruch ten zanika zwykle około 3-4 miesiąca życia malca.
Dzięki niemu maluch pokonuje drogę do Twojej piersi. Jeśli położysz noworodka na brzuchu w taki sposób, aby czuł opór na stopach, zacznie odruchowo pełzać w poszukiwaniu Twojego mleka. W ten sposób jest w stanie dotrzeć do piersi od razu po narodzinach.
Noworodek trzymany pod pachami, po tym, jak jego stópki dotkną ziemi, zaczyna automatycznie ruszać nogami. Maluch wygląda, jakby chodził, dlatego odruch ten nazywany jest również chodem automatycznym. Choć ciało malca nie jest gotowe, aby poruszał się on samodzielnie, napinane mięśnie przygotowują go do tego. Taka umiejętność umożliwia dziecku, tak jak w przypadku odruchu pełzania, dotarcie do Twojej piersi. Odruch kroczenia zanika w 2-3 miesiącu życia dziecka.
Pamiętaj, aby odruchów nie sprawdzać samodzielnie! W trakcie wizyty patronażowej lekarz zbada malca i sprawdzi czy są prawidłowe. W przypadku wątpliwości skieruje Was do specjalisty.