Jak powrócić do karmienia piersią - relaktacja

Jak powrócić do karmienia piersią - relaktacja

Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że laktację można przywrócić, nawet po tygodniach czy miesiącach od jej przerwania. Mleko mamy jest szczególnie ważne dla wcześniaków, a czas spędzony przez dziecko w inkubatorze często powoduje zanik laktacji u kobiety. Zdarza się też, że kobiety, które adoptowały dziecko, chcąc doświadczyć macierzyństwa we wszystkich jego aspektach, walczą o możliwość karmienia naturalnego. W obu tych przypadkach, przy wsparciu ze strony doradcy laktacyjnego, walka o karmienie piersią może zakończyć się sukcesem.

Co oznacza „relaktacja"?

Relaktacja to odbudowa laktacji w dowolnym czasie od zakończenia produkcji mleka. Laktacją indukowaną lub adopcyjną nazywamy zaś proces inicjowania produkcji pokarmu u kobiety, która nigdy nie była w ciąży i nie karmiła. Oba te procesy dla uproszczenia nazywa się relaktacją.

Co decyduje o karmieniu piersią?

Aby kobieta mogła karmić, musi być spełnionych kilka warunków:

1. muszą rozwinąć się pęcherzyki mleczne w piersiach,

2. komórki pęcherzyków muszą wydzielać mleko,

3. pierś musi być systematycznie opróżniana (przez dziecko bądź laktator).

Do rozwinięcia się pęcherzyków konieczne są hormony, najważniejszym z nich i decydującym o całym procesie jest prolaktyna. Odpowiednie stymulowanie piersi powoduje wydzielanie prolaktyny przez przysadkę mózgową, tworzą się pęcherzyki mleczne i rusza produkcja pokarmu.

Pomoc doradcy

Proces relaktacji jest trudny i nie ma gwarancji, że się powiedzie. Bardzo ważne jest, by kobieta miała wsparcie doradcy laktacyjnego i była silnie zmotywowana. Nie bez powodu powtarza się, że mleko tworzy się w głowie.

Ważne czynniki wpływające na sukces relaktacji

• determinacja mamy

To chyba najważniejszy czynnik. Jeśli kobieta nie jest odpowiednio silnie zmotywowana do karmienia, trudno będzie przywrócić laktację. Musi być przekonana o korzyściach dla siebie i dziecka, zarówno tych zdrowotnych, fizycznych, jak i emocjonalnych.

• profesjonalizm doradcy

Rola doradcy jest tu ogromna. Ważna jest współpraca i wsparcie, ocena czynników, które mogą utrudniać relaktację, a także umiejętne motywowanie kobiety.

• jakość relacji mamy z dzieckiem

Jest to szczególnie ważne w przypadku matek wcześniaków, które długo przebywały w szpitalu, oraz kobiet adoptujących dzieci. W obu tych wypadkach relacja może być niezbyt silna, zaburzona.

Pomocna może tu być metoda „kangurowania”, inaczej kontakt skóra do skóry, czyli przytulanie nagiego dziecka do nagiej piersi (klatki piersiowej) mamy, polecana przede wszystkim przy pielęgnacji wcześniaków, ale również stosowana w innych, mniej typowych sytuacjach.

Proces ten powinien odbywać się w zgodzie z obojgiem, z ich potrzebami, nie można nic robić na siłę, wbrew sobie czy dziecku.

• stan zdrowia mamy

Chodzi o ogólny stan zdrowia kobiety a także stan gruczołu piersiowego. Jeśli kobieta miała kłopoty z niedoborem pokarmu, należy ustalić przyczyny i podjąć próbę wyeliminowania ich.

• dotychczasowe doświadczenia z karmieniem

Bardzo ważny jest stosunek kobiety do karmienia piersią, a także jakie miała dotychczasowe z nim doświadczenia. Jeśli kobieta ma traumę, duży lęk, relaktacja może być bardzo utrudniona.

• długość tzw. luki laktacyjnej

Jest to jeden z kluczowych czynników ze względu na mamę ale też i na dziecko. Długość luki laktacyjnej, czyli inaczej przerwy w karmieniu, ma istotne znaczenie dla powodzenia procesu. Im dłuższa przerwa, tym szanse są mniejsze. Bywa, że dziecko przyzwyczajone do butelki definitywnie odrzuca pierś.

• gotowość i chęć dziecka do ssania

Im młodsze dziecko i krótsza przerwa laktacyjna, tym większa szansa na relaktację. Ważne jest, jak do tej pory było karmione niemowlę, a także jakie były przyczyny przerwania karmienia naturalnego.

• wsparcie ze strony otoczenia i profesjonalistów

Środowisko, które wspiera kobietę i akceptuje jej decyzje, może pozytywnie wpłynąć na proces przywracania pokarmu. Doradca powinien motywować mamę, a także dostarczyć jej wszystkich niezbędnych informacji o przebiegu relaktacji i szansach na odniesienie sukcesu.

Przystawianie dziecka

Najważniejsze w procesie relaktacji jest częste przystawianie dziecka do piersi, najlepiej co godzinę, dwie. Doradca powinien pomóc przy pierwszych próbach, ocenić technikę przystawiania, w miarę możliwości poprawić ją, poszukać wraz z mamą najlepszej pozycji do karmienia.

Badania wskazują, że nocne karmienia lepiej wpływają na produkcję prolaktyny, zaleca się więc częste przystawianie do piersi w nocy. Dobrym sposobem jest spanie z dzieckiem. Tym bardziej, że częsty kontakt fizyczny mamy z maluszkiem stymuluje w jej organizmie wydzielanie oksytocyny, hormonu przywiązania, odpowiedzialnego również za skuteczny wypływ pokarmu.

Odciąganie pokarmu

Jeśli nie ma możliwości częstego przystawiania dziecka, albo nie ssie ono efektywnie, najskuteczniejsze jest odciąganie laktatorem. Ważna jest systematyczność, stąd najlepiej sprawdzi się laktator elektryczny. Mama powinna być zrelaksowana i spokojna. Warto odciągać pokarm po bezpośrednim kontakcie z dzieckiem.

Dokarmianie

Na początku rozbudzania laktacji, gdy mleka jest mało, dziecko musi dostawać dodatkowo mieszankę mleczną. Dobrym sposobem jest wprowadzenie podczas karmienia do ust dziecka przymocowanego jednocześnie do piersi drenu, przez który z butelki lub przy pomocy strzykawki podawany jest dodatkowy pokarm. Dzięki temu dziecko pobudza laktację u mamy, a jednocześnie otrzymuje wystarczającą ilość pokarmu.

Środki mlekopędne

Część specjalistów jest zgodna co do tego, że aby skutecznie przywrócić laktację, nie są potrzebne żadne środki farmakologiczne. Tym bardziej, że część z nich ma nieprzyjemne skutki uboczne, na przykład mogą wywoływać depresję, nadmierną senność czy kłopoty z sercem. Najczęściej stosowane i najlepiej przebadane leki pobudzające laktację to metoklopramid i domperydon. Jednak należy je przyjmować tylko pod nadzorem lekarza, stosując się ściśle do jego zaleceń.

Nie ma zasady, co do tego, ile czasu zajmuje przywrócenie laktacji, nie ma też gwarancji, że podjęte próby powiodą się. Warto jednak o nią zawalczyć. Karmienie naturalne to moc dobrego dla dziecka a także prozdrowotne działanie dla kobiety. Dla mam adopcyjnych może stać się pięknym początkiem więzi z dzieckiem a także spełnieniem marzeń o macierzyństwie w każdym jego aspekcie.