Co to jest badanie KTG płodu i jak przebiega

Co to jest badanie KTG płodu i jak przebiega

KTG, inaczej kardiotokografia, to badanie, monitorujące pracę serca płodu (kardiografia) i skurcze macicy przyszłej mamy (tokografia). Zwykle wykonuje się je pod koniec ciąży, w terminie porodu (później zaś co 2-3 dni aż do rozwiązania) oraz po rozpoczęciu akcji porodowej. Dzięki niemu lekarz może szybko zareagować, jeśli dzieje się coś niepokojącego. W wyjątkowych sytuacjach może on zlecić przeprowadzenie badania wcześniej ale zwykle po 25.tyg ciąży.

Przebieg badania KTG

Badanie KTG może być wykonywane na dwa różne sposoby: wewnętrznie lub zewnętrznie, przy czym rutynowo wykonuje się monitorowanie zewnętrzne.

KTG zewnętrzne – jest badaniem nieinwazyjnym, nie wiążącym się z żadnym bólem czy dyskomfortem. Wokół brzucha ułożonej zwykle na lewym boku kobiety, zakłada się dwa pasy, do których przyczepione są czujniki. Jeden z nich rejestruje uderzenia serca płodu i matki, drugi ma za zadanie skontrolować siłę i częstotliwość skurczy macicy ciężarnej. Badanie zwykle trwa 30 min, może jednak zostać przedłużone do godziny, gdy lekarz uzna to za stosowne z powodu zaburzonego odczytu lub w celu potwierdzenia nieprawidłowości. Wtedy zwykle prosi się przyszłą mamę o zmianę pozycji i kontroluje ponownie parametry. KTG zewnętrzne jest formą stosowaną najczęściej. Jest badaniem spokojnym i przyjemnym, tym bardziej, że na monitorze można obserwować parcę serduszka dziecka, a po wszystkim otrzymać jego zapis.

KTG wewnętrzne – stosowane w wyjątkowych sytuacjach, gdy lekarz ma podejrzenie, że dziecku coś zagraża. Badanie to przeprowadza się tylko po rozpoczęciu akcji porodowej, gdyż czujnik zostaje wprowadzony przez pochwę i umieszczony bezpośrednio na główce dziecka. Oznacza to, że został już przebity pęcherz płodowy a szyjka macicy zaczęła się rozszerzać. Badanie w tej formie jest inwazyjne, może być bolesne i stwarza ryzyko zakażenia, więc stosowane jest bardzo rzadko i tylko w uzasadanionych przypadkach. 

Jak rozumieć wyniki KTG?

Wyniki KTG interpretuje lekarz, zapis pozwoli mu wychwycić nieprawidłowości. Serce maleństwa bije bardzo szybko, liczba uderzeń płodu powinna wynosić 110-160 uderzeń na minutę. Taki wynik nazywa się normokardią. Lekarz oceni też ilość uderzeń serca w stosunku do skurczów macicy.

Jeśli serce bije poniżej 110 uderzeń na minutę mówi się o bradykardii, spowodowanej np. niedotlenieniem, wadą serca, przedwczesnym odklejeniem łożyska. Przy liczbie powyżej 160 uderzeń na minutę – lekarz stwierdzi tachykardię, spowodowaną np. zakażeniem wewnątrzmacicznym, niedotlenieniem płodu. Czasem winna jest gorączka przyszłej mamy lub stres.

Nieprawidłowy wynik nie zawsze oznacza problemy. Czasem powodem jest niefortunne ułożenie płodu lub matki, ucisk żyły, co może powodować zaburzenia odczytu. Wtedy KTG kontynuuje się po zmianie pozycji.

Oscylacja i akceleracja

Jednym z parametrów, które bada KTG, jest oscylacja, która powinna prawidłowo wynosić między 5 a 25 uderzeń serca, w zależności od tego czy dziecko śpi czy czuwa. Przy oscylacji poniżej 5 (oscylacja milcząca) lekarz może podejrzewać problemy z sercem lub niedotlenienie. Oscylacja powyżej 25 (skacząca) – może sugerować zaciśnięcie się pępowiny wokół szyi maleństwa. Gdy dziecko nie jest w fazie aktywnej, pojawia się oscylacja zawężona, między 5 a 10, przy aktywności dziecka zakres uderzeń będzie mieścił się pomiędzy 10 a 25 – oscylacja falująca.

Lekarz dokona też oceny akceleracji, czyli przyspieszeń pracy serca dziecka, które powinny pojawić się w ciągu kwadransa co najmniej dwa razy i trwać ok. 15 sekund. Akceleracje pojawiają się na skutek ruchów dziecka bądź skurczów macicy.

Test oksytocynowy

Czasem lekarz zleca badanie KTG po uprzednim podaniu ciężarnej oksytocyny, która wywołuje skurcze. Test taki wykonuje się, jeśli kobieta miała powikłania w poprzedniej ciąży lub obecna ciąża jest ciążą wysokiego ryzyka. Dzięki temu badaniu specjalista ocenia wydolność łożyska podczas skurczów. Test ten jest obecnie jednak bardzo rzadko stosowany.

Wyjątkowe sytuacje, w których lekarz może zlecić wcześniejsze KTG:

• niewyczuwalne lub słabo wyczuwalne ruchy płodu,

• uraz brzucha przyszłej mamy,

• krwawienia z pochwy

• ciąża mnoga

• ciąża zagrożona

• gdy ciężarna ma zdiagnozowaną cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, cholestazę lub inną patologię ciąży