Jeśli planujesz zajść w ciążę lub spodziewasz się dziecka – koniecznie zadbaj o swoją tarczycę. Zaburzenia w jej funkcjonowaniu, niedoczynność bądź nadczynność, mogą źle wpływać na Ciebie i na rozwijającego się maluszka. Dowiedz się, jak prawidłowo zadbać o swoją tarczycę w tym szczególnym czasie.
Konsultacja merytoryczna: lek. med. Paweł Palacz, ginekolog, położnik
Tarczyca to niewielki gruczoł wydzielania wewnętrznego, znajdujący się w przedniej dolnej części szyi. Narząd ten wytwarza hormony: trójjodotyroninę (T3), tyroksynę (T4) i kalcytoninę, które wpływają na wiele funkcji organizmu, m.in. na metabolizm. Mają także istotne znaczenie dla prawidłowego rozwoju i wzrostu oraz dla funkcjonowania OUN (ośrodkowego układu nerwowego).
Choroby tarczycy mogą być przyczyną trudności w zajściu w ciążę, jak i wielu powikłańw jej przebiegu. Nieleczone stanowią niebezpieczeństwo zarówno dla matki, jak i jej maleństwa. Mogą prowadzić do poważnych umysłowych i/lub fizycznych niedorozwojów płodu, przedwczesnego porodu, a nawet śmierci dziecka.
Płód w pierwszym okresie ciąży nie posiada jeszcze własnej gospodarki hormonalnej. Szczególnie wtedy odpowiednie stężenie hormonów tarczycy w organizmie matki jest konieczne dla prawidłowego rozwoju mózgu oraz układu kostnego jej dziecka. Dlatego tak ważna jest świadomość wpływu hormonów tarczycy na ciążę i odpowiednia profilaktyka polegająca na oznaczeniu we krwi hormonu TSH.
Kontrola hormonów tarczycy niestety nie należy do rutynowego pakietu badań kobiet w ciąży. Warto porozmawiać o tym ze swoim lekarzem i zrobić badania, gdy planujesz zostać mamą.
Jeśli zdiagnozowano u Ciebie chorobę tarczycy lub masz taki epizodw swojej historii chorób,przed zajściem w ciążęobowiązkowo wykonajodpowiednie badania. W zależności od wyników,poddaj się terapii doprowadzającej poziom hormonów do stanu optymalnego dla Ciebie.Następnie w czasie całej ciąży zadbaj o opiekę endokrynologa i wykonuj konieczne badania kontrolne.
Jod jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy. Przed planowaną ciążą lub w pierwszych jej tygodniach skonsultuj się ze swoim ginekologiem, być może zaleci on suplementację tego pierwiastka.
Pamiętaj, że nawet jeśli masz kłopoty z tarczycą ale leczysz się i Twoje hormony są na odpowiednim poziomie - masz taką samą szansę urodzić zdrowe dzieci, jak kobiety bez takich problemów.
Hormon TSH (tyreotropina, hormon tyreotropowy) jest produkowany przez przysadkę mózgową, wpływa on bezpośrednio – na zasadzie sprzężenia zwrotnego – na produkcję hormonów tarczycy. Badanie jego poziomu we krwi jest podstawowe dla sprawdzenia, czy tarczyca funkcjonuje prawidłowo.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, lekarz zaleci specjalistyczne badania wolnych hormonów tarczycy – FT3 i FT4.
Jeśli kolejne wyniki badań potwierdzą stan odbiegający od normy, konieczna jest dalsza diagnoza – badanie na oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy oraz czasem USG tarczycy.
Inne badania z zakresu diagnostyki chorób tarczycy - te z użyciem izotopów promieniotwórczych czy promieni RTG są w ciąży przeciwwskazane.
Ciąża pod kątem gospodarki hormonalnej jest okresem szczególnie newralgicznym. W związku ze zmianami w organizmie matki i rozwijającym się maluszkiem,mamy do czynienia z prawdziwą rewolucją.
Czas ten może sprzyjać ujawnieniu się chorób dotychczas przebiegających łagodnie bądź bezobjawowo. Dotyczy to szczególnie cukrzycy oraz chorób tarczycy.
Jeśli jesteś w ciąży powinnaś teraz dokonywać wnikliwej samoobserwacji i wszelkie niepokojące objawy konsultować z lekarzem. Gdy tylko pojawi się przypuszczenie choroby tarczycy, umów się na wizytę do specjalisty endokrynologa.
W takim przypadku samo oznaczenie hormonu TSH nie wystarczy, gdyż jest ono w czasie ciąży, zwłaszcza w czasie pierwszego trymestru, fizjologicznie zaniżone. Dla pełnego obrazu trzeba też zbadać stężenie FT3 i FT4, w niektórych przypadkach wykonać USG.
Gospodarka hormonalna w czasie ciąży jest na tyle skomplikowana a także uzależniona od specyficznych wpływów i wyjątków, że wiarygodniej interpretacji wyników badań może dokonać tylko lekarz.
Najpowszechniejsze choroby tarczycy, ich wpływ na przebieg ciąży i dziecko:
może występować w postaci pełnoobjawowej (klinicznej) lub w postaci subklinicznej (ukrytej). W chorobie tej tarczyca produkuje za mało hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. Wyniki, które ukazują postać kliniczną, cechują się wysokimi stężeniami TSH oraz zazwyczaj obniżonymi FT3 i FT4. W postaci subklinicznej wyniki są w normie lub w górnej granicy, dlatego zdarza się, że bardzo trudno ją rozpoznać.
Najczęstszymi przyczynami niedoczynności tarczycy są:
choroba Hashimoto;
stan po operacyjnym usunięciu części lub całej tarczycy;
stan po jodoterapii.
Niedoczynność tarczycy dla mamy i płodu jest bardzo niebezpieczna. Może przyczynić się do poważnych komplikacji ciąży, jak odklejanie łożyska, niedokrwistość, nadciśnienie ciążowe, zwiększa też ryzyko poronienia. W pierwszych tygodniach ciąży, gdy tarczyca dziecka nie produkuje jeszcze własnych hormonów, tworzy się jego układ nerwowy w tym mózg. Jeśli płód nie będzie miał zapewnionych hormonów tarczycy od matki, prawdopodobieństwo niedorozwoju, problemów neurologicznych, czy obniżonego poziomu inteligencji jest duże.
Objawy:
przybieranie na wadze, przy normalnym odżywianiu lub braku apetytu;
wzmożona męczliwość, uczucie zmęczenia i senności;
uczucie zimna;
częste zaparcia;
sztywność, ból mięśni i stawów;
suchość skóry (szczególnie na łokciach i kolanach), łamliwość paznokci, wypadanie włosów;
zatrzymywanie wody w organizmie, puchnięcie:
osłabiona zdolność koncentracji, pogorszenie pamięci i innych funkcji intelektualnych;
obniżenie nastroju;
zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę i z jej utrzymaniem.
Część z tych objawów można uznać za charakterystyczne dla prawidłowego przebiegu ciąży, dlatego rozpoznanie niedoczynności tarczycy u przyszłych mam bywa bardzo trudne. Jeśli nadmiernie przytyłaś w zestawieniu z tygodniem ciąży i sposobem odżywiania się, towarzyszy Ci uczucie zimna, senność i poczucie osłabienia – wykonaj zestaw badań w kierunku rozpoznania chorób tarczycy.
in. przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy to choroba związana z zaburzeniami układu odpornościowego. Podłoże tej autoimmunologicznej choroby nie jest znane, uważa się, że wpływ na zachorowanie mają uwarunkowania genetyczne oraz styl życia (niekorzystnie działają stres, brak snu, złe odżywianie się, palenie papierosów).
W rozpoznaniu diagnostycznym charakteryzuje się nieprawidłowymi wynikami TSH, TF3, FT4, podwyższonym mianem przeciwciał przeciwtarczycowych oraz niewłaściwym obrazem USG.
Przy chorobie autoimmunologicznej zaburzone mogą być procesy odpowiedzialne za „przyjęcie” płodu - może być on potraktowany jako „ciało obce” i zwalczany przez organizm matki. Statystyki pokazują, że kobiety chore na Hashimoto mogą mieć większe problemy z zajściem w ciążę i jej utrzymaniem. Niebezpieczne są także wymienione wyżej ryzyka powstałe w związku ze zbyt małym (niedoczynność) lub zbyt dużym (nadczynność) stężeniem hormonów tarczycy w organizmie.
Przyszłe mamy z chorobą Hashimoto muszą pozostawać pod stałą i czujną opieką endokrynologa, który na bieżąco będzie ustalał dawki farmakoterapii.
to zaburzenie pracy tarczycy, w przebiegu którego produkuje ona za dużo hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. W badaniach - obniżone TSH oraz zazwyczaj podwyższone FT3 i FT4.
Przyczyną nadczynności w czasie ciąży mogą być:
działanie łożyskowego hormonu HCG - tzw. tyreotoksykoza ciężarnych
choroby tarczycy, jak guzki toksyczne (tj. produkujące hormony bez stymulacji TSH) czy zapalenia tarczycy -najczęściej choroba Gravesa –Basedowa.
Łożyskowy hormon HCG ma działanie podobne do TSH, czyli dodatkowo pobudza tarczycę do produkcji hormonów, przynosząc objawy niedoczynności tarczycy i wynik obniżonego TSH. Częściej zdarza się to w pierwszej ciąży i zazwyczaj łączy z uciążliwymi wymiotami. Stan ten, nazywany tyreotoksykozą ciężarnych, zazwyczaj nie wymaga leczenia i ustępuje po pewnym czasie. Przy czym ważna jest diagnoza różnicowa pomiędzy tyreotoksykozą wywołaną ciążą a chorobą tarczycy – jej podstawą są badanie USG, co do którego w czasie ciąży nie ma przeciwskazań, oraz oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych.
Nadczynność wynikająca z chorób tarczycy jest bardzo niebezpieczna –może powodować poronienia, zahamowanie wzrostu płodu. U matki może doprowadzić do nadciśnienia tętniczego i stanu przedrzucawkowego.
Objawy:
chudnięcie, przy normalnej diecie lub zwiększonym apetycie,
drżenia mięśni,
przyspieszenie pracy serca, uczucie kołatania,
rozdrażnienie, niepokój, nerwowość, obniżony nastrój,
wzmożona potliwość,
uczucie gorąca i / lub wybuchy gorąca,
częstsze oddawanie stolca, biegunki,
powiększenie się tarczycy - tzw. wole,
zaburzenia miesiączkowania, niepłodność.
Bywa, że w okresie ciąży nadczynność tarczycy nie jest łatwa do rozpoznania. W tym czasie objawy takie jak zmęczenie, rozdrażnienie, osłabienie, mogą być źle zidentyfikowane, jako właściwe stanowi odmiennemu a nie chorobie tarczycy. Jednak, to co powinno zwrócić Twoją uwagę, to zwiększenie czynności serca, uczucie kołatania oraz / lub zmniejszenie masy ciała, a także niewystarczające jej zwiększenie w związku z rozwijającym się w Twoim organizmie maluszkiem.
Poród może niestety przyczynić się do nasilenia lub ujawnienia chorób tarczycy, dlatego u chorych mam i tych, które z jakichś powodów są w grupie ryzyka (epizod choroby tarczycy w przeszłości, choroby autoimmunologiczne w rodzinie) standardem powinna być kontrola TSH około 6 tygodni po porodzie.
Noworodki poddawane są badaniom przesiewowym, a jednym z nich jest test na wrodzoną niedoczynność tarczycy (hipotyreozę). Dodatkowo dzieci matek chorujących na choroby tarczycy powinny przejść odpowiednie badania diagnostyczne, o których zadecyduje neonatolog . Wykryta w pierwszym okresie życia nadczynność tarczycy może być skutkiem połączonych w czasie ciąży krwioobiegów i mieć charakter przemijający.
Pamiętaj, by poinformować pediatrę o swojej chorobie tarczycy a także o chorobach autoimmunologicznych występujących w Waszej rodzinie.
Ból kręgosłupa jest bardzo częstą dolegliwością w ciąży i potrafi wprowadzić duży dyskomfort w codzienne aktywności. Jednak powszechność nie znaczy, że jako kobieta ciężarna jesteś skazana na cierpienie. ...
Skracanie szyjki macicy powinno nastąpić pod koniec ciąży, gdy nadchodzi czas, by mama urodziła dziecko. Niestety nie zawsze tak jest… Jakie są objawy niewydolności szyjki macicy, czynniki ryzyka oraz sposoby leczenia ...
Większość chorób, na które może zapaść przyszła mama, jest zupełnie bezpiecznych dla rozwijającego się w jej brzuchu maleństwa. Jednak niektóre z nich mogą stanowić realne zagrożenie. Przeczytaj, jak się ...
Ciąża może niekorzystnie wpłynąć na stan uzębienia przyszłej mamy. Część kobiet wierzy w to, że zębów w tym czasie nie należy leczyć. Dowiedz się, jak jest naprawdę.
Hemoroidy, czyli inaczej żylaki odbytu, to częsta przypadłość przyszłych mam. Przeczytaj, jak możesz im zapobiegać i jak sobie radzić, gdy się już pojawią.
Odświeżam przyszłym mamom na pewno przyda się ta wiedza fajny artykuł do przeczytania :) szczególnie dla tych co z tarczyca mają problemy
No ja też się dziwiłam, ale euthyrox nie szkodzi bejbolowi, a ponoć im niższe tsh matki tym lepiej dla dziecka. Mówiła o jakiś badaniach na ten temat. Więc też nie dyskutowałam :) Biorę grzecznie :)
EwaK ja miałam w marcu tsh 2,04 i nie musiałam brać euthyroxu a 2,5 to tak jak mówisz w normie nawet czytałam ze Twój wynik nawet powinien taki wyjść no ale z lekarzem się nie dyskutuje ;)
