Nacięcie krocza, w wielu ośrodkach rutynowy zabieg podczas porodu, budzi wiele kontrowersji. Coraz więcej mówi się o jego negatywnych skutkach dla rodzącej - bólu po porodzie, przy współżyciu. Przeczytaj więcej - mówimy o tym, kiedy jest konieczny, podpowiadamy, jak go uniknąć.
Konsultacja merytoryczna: lek. med. Paweł Palacz, ginekolog, położnik
Nacięcie krocza w trakcie porodu wprowadzono do praktyki położniczej w XX wieku. Jego wykonywanie uzasadniano ochroną główki dziecka, zapobieganiem nadmiernemu rozciągnięciu pochwy i zbędnym pęknięciom, zabieg ten miał chronić także przed wypadaniem narządów rodnych.
W polskich szpitalach jest to zabieg wciąż wykonywany rutynowo, u większości kobiet rodzących po raz pierwszy i u połowy rodzących kolejne dziecko, podczas gdy w krajach Europy Zachodniej wykonywany jest tylko w razie konieczności, średnio u kilkunastu procent kobiet. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca zaprzestanie rutynowego wykonywania nacięcia i ograniczenie tego zabiegu do sytuacji, gdy jest konieczny. Ocenia się, że takich przypadków jest ok. 5 – 20%.
Ekspert lek. med. Paweł Palacz ginekolog, położnik, wymienia bezwzględne wskazania do nacięcia krocza:
zagrożenie dla płodu, gdzie należy poród szybko zakończyć - np. zaburzenia tętna;
poród zabiegowy - kleszcze, próżniociąg lub pomoc ręczna;
mała podatność krocza (tzw. stara pierwiastka), zadawnione i zbliznowaciałe nacięcie krocza, u niektórych wysportowanych pacjentek, zbielenie krocza w trakcie porodu, długi II okres porodu - niedokrwione tkanki krocza i mięśnie zwieracze, "zmęczone" porodem;
duży płód – przy czym zawsze rozpatrujemy indywidualnie, jaki płód jest duży dla pacjentki;
ułożenia odgięciowe płodu - niekorzystny wymiar główki;
poród wcześniaka, o ile krocze stanowi przeszkodę porodową - ryzyko urazu malucha.
Nacięcie należy rozważyć również w przypadku nawracających lub świeżo przebytych infekcji pochwy - wówczas większa jest tendencja do obrażeń - tkanki są kruche i mało podatne.
Procedura nacięcia krocza wykonywana jest w końcowej fazie parcia, na szczycie skurczu, gdy skóra jest napięta przez rodzącą się główkę dziecka. Specjalnym nożyczkami nacięta zostaje skóra i mięśnie krocza w stronę odbytu (nacięcie środkowe) lub pod kątem 45 stopni (boczne). W Polsce najczęściej stosowane jest nacięcie boczne - istnieje mniejsze ryzyko dalszego pęknięcia krocza aż do odbytu. Po porodzie rana jest zszywana, przy użyciu znieczulenia miejscowego.
Podpowiadamy, co zrobić już w czasie ciąży i trakcie porodu, aby zminimalizować konieczność nacięcia lub pęknięcia krocza.
Przygotowania najlepiej zacząć na długo przed porodem. Już w czasie ciąży warto odpowiednio zadbać o krocze, by zwiększyć swoje szanse na uniknięcie przykrej procedury nacięcia.
Zarzucić chodzenie na basen, noszenie nieprzewiewnej bielizny, spodni (o ile się da), właściwa higiena intymna. Leczenie infekcji intymnych, kiedy się pojawią.
Dobra kondycja fizyczna w czasie porodu ma wiele pozytywnych stron. Między innymi pomoże Ci urodzić dziecko w pozycji wertykalnej (pozycja, która pomaga uniknąć nacięcia), będziesz też miała więcej siły, żeby przeć. Wskazana jest każda aktywność odpowiednia w ciąży np. spacery, pływanie czy gimnastyka. Szczególnie warte polecenia są ćwiczenia, które rozciągają tkanki i mięśnie krocza. Może w Twojej okolicy odbywają się zajęcia jogi bądź gimnastyki przeznaczone dla kobiet w ciąży – warto z nich skorzystać.
Ćwicz oddychanie przeponą. Gdy wytrenujesz ten sposób, przyda Ci się on w czasie parcia. Jeśli uczęszczasz do szkoły rodzenia, na pewno dowiesz się, jak prawidłowo ćwiczyć oddech przeponą.
Odpowiednio wcześniej rozejrzyj się za położną, która zrozumie Twoje potrzeby i będzie gotowa współpracować z Tobą w celu ochrony krocza. To samo dotyczy wyboru szpitala. Zrób wywiad i znajdź placówkę, w której nacięcie krocza wykonywane jest tylko w razie konieczności. Ważne też by szpital, który wybierzesz, dopuszczał poród w pozycji wertykalnej. Plusem jest możliwość wzięcia kąpieli, woda rozluźnia mięśnie i tkanki.
Na stosowanie masażu krocza uzyskaj pozwolenie lekarza prowadzącego ciążę.
Ta metoda w środowisku medycznym ma zarówno swoich zwolenników jak i przeciwników. Na pewno przed rozpoczęciem masażu należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym ciążę, który oceni, biorąc pod uwagę m.in. stan ciąży, stan krocza, częstotliwość i skłonność do infekcji, czy możesz go wykonywać. Jeśli dostaniesz zielone światło, zapytaj lekarza lub położną o dokładne instrukcje oraz o polecenie preparatu, który wolno Ci stosować.
Nie stosuj masażu krocza, gdy:
jesteś w trakcie infekcji intymnej,
jesteś w zagrożonej ciąży,
pojawiają się przedwczesne skurcze.
Pamiętaj o bezwzględnym przestrzeganiu higieny. Jej nieprzestrzeganie w przypadku masażu krocza może prowadzić do infekcji, a dobra kondycja kanału rodnego zależy m.in. od prawidłowej flory bakteryjnej.
Ćwiczenia mięśni dna miednicy, inaczej nazywane ćwiczeniami Kegla, powinny być wykonywane przez kobiety nie tylko w ciąży. Przypominamy też, że są szczególnie ważne po porodzie. Ćwiczenia te zapobiegają obniżaniu się narządów rodnych, nietrzymaniu moczu, poprawiają satysfakcję seksualną. Dla kobiet w ciąży szczególnie zaś ważne jest to, że dzięki ich wzmocnieniu podniosą szansę uniknięcia nacięcia czy popękania krocza w trakcie porodu.
Pamiętaj, że personel obecny przy porodzie ma obowiązek poinformować Cię o ewentualnych wskazaniach do nacięcia i uzyskać Twoją zgodę na zabieg.
Kobiety czasem mają problem ze zlokalizowaniem tych mięśni. Spróbuj w trakcie oddawania moczu, poprzez skurcz mięśni, zatrzymać jego strumień. Mięśnie, które do tego posłużyły, to właśnie mięśnie dna miednicy. Ćwiczenia Kegla możesz wykonywać wszędzie, w pracy, w kolejce czy w autobusie. Wykonujemy je seriami, po 10 powtórzeń. Zaciśnij mięśnie, wytrzymaj 5 sekund, rozluźnij na 10 sekund. Po 10 powtórzeniach odpocznij i zacznij nową serię. W trakcie ćwiczeń staraj się normalnie oddychać i nie napinać mięśni brzucha.
Przypomnij personelowi obecnemu w czasie porodu, że zależy Ci na ochronie krocza i że nie zgadzasz się na jego nacięcie, o ile nie będzie to absolutnie konieczne. Poproś o pomoc położną. Dobry fachowiec odpowiednio Cię poprowadzi i podpowie, kiedy złagodzić parcie, aby ochronić krocze.
Pozycja pionowa lub kuczna (siła grawitacji) plus głębokie oddychanie przeponą znacznie pomogą rozluźnić, a co za tym idzie, ochronić krocze. Niezwykle ważna jest współpraca między położną a rodzącą. Zbyt mocne parcie może uszkodzić krocze. Istotny jest czas. Odpowiednia jego ilość pozwoli ciału kobiety i dziecku dostosować się do siebie i w naturalny sposób przejść przez poród. Pozycja, o ile poród przebiega prawidłowo, może być taka, jaka jest dla rodzącej wygodna.
Jeśli jest taka możliwość, skorzystaj z wanny. Woda rozluźnia i uelastycznia tkanki. Można również stosować ciepłe okłady na krocze, np. z wykorzystaniem naparu z lawendy czy rumianku.
Jak najmniej czasu spędzaj na siedząco, a jeśli musisz, siadaj na specjalnym, miękkim kółku.
Wietrz ranę – staraj się odpoczywać bez podpaski i bielizny.
Przemywaj delikatnie krocze po każdej wizycie w toalecie. Używaj letniej wody, delikatnego płynu do higieny intymnej ewentualnie Tantum Rosa.
W razie bólu zażyj 1000 mg paracetamolu. Powtórz dawkę za 6h
Zdaniem eksperta: lek. med. Paweł Palacz, ginekolog położnik
Należy podkreślić, że zabieg nacięcia krocza, pierwotnie wymyślony dla ochrony samego krocza- chroni tak naprawdę mięśnie dna miednicy, których nie widać, a pełnią ważną funkcję. Nacięcie krocza w przypadku dużego dziecka, szybkiego postępu porodu jest tak naprawdę nieuniknione i nie należy się przed nim wzbraniać. Ocalenie krocza kosztem mięśni dna miednicy skutkuje późniejszymi powikłaniami - pogorszeniem życia seksualnego, wypadaniem narządu rodnego i nietrzymaniem moczu. Nieskuteczna - nieumiejętna lub wykonywana za wszelką cenę ochrona krocza - skutkować może poważnymi urazami kanału rodnego do pęknięcia zwieracza odbytu włącznie. Zatem jak w każdej dziedzinie życia stosujemy tu ZDROWY ROZSĄDEK.
Czy poród musi boleć? Jak sobie z tym bólem radzić i czy jedynym sposobem jest znieczulenie farmakologiczne? Spróbujemy odpowiedzieć na te pytania.
Bardzo ważne jest, by dziecko pojawiło się na świecie w terminie. W naszym artykule piszemy o tym, jak minimalizować ryzyko przedwczesnego porodu.
Ze względów estetycznych, przyszłe mamy często obawiają się blizny, która powstaje podczas porodu poprzez cesarskie cięcie. Przeczytaj, dlaczego powstaje blizna i jak o nią dbać, by była jak najmniej uciążliwa.
Jak najlepiej przygotować się do porodu fizjologicznego? Sprawdź porady położonej na poprawne wykonywanie masażu krocza oraz ćwiczenia na mięśnie Kegla.
Wzór planu porodu - zbliża się planowany termin Twojego porodu? Przygotuj się dobrze do tej wyczekiwanej chwili. Podpowiadamy, dlaczego warto i jak napisać dobrze plan porodu.
