3.7.2018
Konsultacja merytoryczna: lek. med. Paweł Palacz, ginekolog, połoznik
Łożysko tworzy się niedługo po zapłodnieniu z tkanek macicy oraz komórek otaczających zarodek, rozwija się i rośnie wraz z płodem, łacząc się z nim pępowiną. Ma owalny lub okrągły kształt i wyścieła ścianę macicy. Dostarcza dziecku składników odżywczych, tlenu, jest w pewnym sensie jego dodatkowymi nerkami, płucami i wątrobą. Dlatego wszelkie nieprawidłowości z nim związane mogą stanowić zagrożenie dla przebiegu ciąży i rozwoju płodu.
Warto najpierw zaznaczyć, że łożysko przodujące to nie to samo, co łożysko położone na przedniej ścianie. Łożysko położone na przedniej bądź tylnej ścianie nie ma żadnego negatywnego wpływu na przebieg ciąży i jest tylko informacją o jego ułożeniu.
Łożysko przodujące to powód do wzmożonej kontroli ginekologicznej. Nie zawsze jednak prowadzi do komplikacji, zdarza się że ustępuje samo, a większość przypadków ciąż kontrolowanych przez lekarza kończy się pomyślnie.
Łożysko przodujące oznacza nieprawidłowo ułożone łożysko, które styka się z ujściem szyjki macicy lub zasłania je w mniejszym lub większym stopniu. Mamy wtedy do czynienia z łożyskiem przodującym centralnie, częściowo lub brzeżnie. O łożysku przodującym można mówić dopiero po 20. tyg ciąży. Łożysku przodującemu towarzyszą krwawienia.
Przyszła mama powinna w takiej sytuacji zrezygnować ze współżycia, leżeć, ograniczyć wysiłek. Ok. 37 tyg. zostaje skierowana na cesarskie cięcie, chyba, że wcześniej wystąpi silne krwawienie.
Łożysko powinno odkleić się od od ściany macicy i urodzić w trzeciej fazie porodu, po urodzeniu się dziecka. Bywa jednak tak, że oddziela się ono zbyt wcześnie. Może to niestety skutkować niedotlenieniem płodu, a także spowodować krwotok u mamy.
Jeśli podczas ciąży występuje krwawienie zawsze konieczna jest konsultacja z lekarzem prowadzącym, by zdiagnozować przyczynę.
Przedwcześnie oddzielające się łożysko nie jest na szczęście częstą przypadłością. Postępowanie zależy od stopnia oddzielenia się łożyska. Czasem kończy się na lekkim krwawieniu, jeżeli jednak stopień oddzielenia się jest duży, pojawił się krwotok, jest to wskazanie do natychmiastowego zabiegu cesarskiego cięcia.
Łożysko ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju płodu, dlatego jego stan i odpowiednia budowa są tak bardzo ważne.
Łożysko starzeje się i jest to proces absolutnie naturalny. Czasem jednak w wyniku choroby mamy (nadciśnienie, cukrzyca), stosowania używek, łożysko starzeje się szybciej. Ta patologia łożyska nie daje żadnych objawów u mamy, zostaje wykryta przez lekarza na badaniu USG – płód rośnie wolniej niż powinien, zaburzone są przepływy naczyniowe. Może negatywnie wpłynąć na rozwój płodu, gdyż oznacza zaburzony transport substancji odżywczych. Wymaga nadzoru lekarskiego w punkcie konsultacyjnym. Jeśli lekarz uzna, że płód jest zagrożony niedotlenieniem, może zalecić wywołanie porodu.
Niezwykle rzadko ale zdarza się, że łożysko jest zbyt mocno przyrośnięte do ściany macicy. Wtedy nie odkleja się samo podczas porodu. Konieczna jest wtedy interwencja lekarska w celu wydobycia łożyska. Inne patologie łożyska jak łożysko wrośnięte i przerośniete są rzadkie, ale skutki mogą być poważne – do zagrażającego życiu matki krwotoku i okołoporodowego wycięcia macicy włącznie.