Jak dbać o bliznę po cesarskim cięciu

#Faza zapalna

#Faza proliferacji

#Faza remodelingu

#Pielęgnacja rany po cesarskim cięciu

#Rodzaje blizn

#Pielęgnacja blizny po cesarskim cięciu

Poród poprzez cesarskie cięcie zawsze oznacza przerwanie powierzchni skóry. A każde tego typu uszkodzenie wiąże się z powstaniem poważnej rany, często również i blizny. Proces gojenia takiej rany obejmuje 3 fazy: zapalną, gojenia się i przebudowy. Oto, czym charakteryzują się poszczególne etapy:

Faza zapalna

Zachodzi w pierwszych trzech dniach od przerwania ciągłości skóry. W pierwszym etapie dochodzi do aktywacji zewnątrzpochodnego układu krzepnięcia, który prowadzi do utworzenia się skrzepu, który jest „biologicznym opatrunkiem” a jego zadanie to ochrona rany przed nadmiernym odwodnieniem i stanowienie tarczy przed niechcianymi intruzami. Następnie na miejsce uszkodzenia napływają komórki układu odpornościowego, które produkują substancje bakteriobójcze oraz usuwają martwe fragmenty tkanki. Efektem końcowym tej fazy jest powstanie strupa.

Faza proliferacji

Trwa od 4. – 21. dnia od uszkodzenia skóry. Główną rolę w tym etapie odgrywa tkanka ziarnista, będąca jedną z 5 warstw naskórka. W miejscu rany powstaje ziarnina (mocno ukrwiona tkanka łączna), która stopniowo zastępuje pierwotny skrzep. Komórki układu odpornościowego stymulują produkcję kolagenu typu III, który jest składnikiem tkanki łącznej i odpowiada za jej elastyczność. Od brzegów rany nadpełzają także komórki naskórka, które migrując zamykają uszkodzenia skóry.

Faza remodelingu

Jeśli rana jest bardzo głęboka lub obszerna, organizm nie daje rady odnowić wszystkich warstw skóry. Wtedy, w miejscu rany powstaje blizna, która jest niczym innym niż nieuporządkowanym odtworzeniem tkanki skórnej. Odkładający się na brzegach rany kolagen tworzy rusztowanie dla tworzącej się blizny. Tkanka łączna mnoży się a w miejscu rany powstają komórki nabłonka. Jeśli w trakcie tej fazy pojawią się zaburzenia, może dojść do wytworzenia się keloidów (guzowatej, przerośniętej blizny) lub blizn przyrosłych. Faza remodelingu trwa od 22. dnia do roku lub kilku lat po urazie skóry.

Pielęgnacja rany po cesarskim cięciu

Dla prawidłowego i optymalnego procesu gojenia się rany, którego efektem jest wytworzenie prawidłowej dojrzałej blizny, konieczna jest jej odpowiednia pielęgnacja:

• Utrzymanie jałowego opatrunku przez 24-48 godzin - idealny opatrunek pooperacyjny powinien być prosty, tani, wysoce chłonny i nieprzylegający. Powinien zapewnić wilgotne środowisko dla gojenia i mieć właściwości antybakteryjne.

• Przemywanie rany wodą, w celu usunięcia zaschniętej krwi i wydzieliny. Takie postępowanie zmniejsza ryzyko infekcji rany.

• Usunięcie szwów nylonowych w 7.-20. dobie po operacji. W ciągu 3 – 8 tygodni pozostałe szwy rozpuszczalne ulegają degradacji. Zapewnia to lepszy proces gojenia się rany.

• Odpowiednie odżywanie się, aby zapewnić organizmowi wymagany poziom witaminy C, nasyconych kwasów tłuszczowych, cynku i magnezu oraz miedzi.

Rodzaje blizn

Proces gojenia się rany po cięciu cesarskim może prowadzić do powstawania różnych form blizn. Zgodnie z klasyfikacją, blizny dzielą się na następujące:

• Blizna prawidłowa – jasna, płaska.

• Blizna nieprawidłowa – czerwona, czasami swędząca lub powodująca dolegliwości bólowe, lekko uniesiona. Wiele tego typu blizn goi się w miarę upływu czasu prawidłowo, stają się płaskie i przyjmują zabarwienie zbliżone do otoczenia.

• Blizna przerośnięta liniowa – czerwona, lekko uniesiona, sporadycznie swędząca lub powodująca dolegliwości bólowe, niewykraczająca poza zarys rany chirurgicznej. Proces bliznowania może trwać do 2 lat, a kończy się wypukłą, zaciągającą blizną o różnej szerokości. Możliwe jest cofanie się zmian.

• Blizna przerośnięta o dużej powierzchni – płaszczyznowa blizna, czasami wypukła.

• Mały keloid – ograniczona, wypukła, swędząca blizna, wykraczająca poza zarys rany. Może rozwijać się do roku po powstaniu i nie cofnie się samoistnie.

• Duży keloid – duża, wypukła blizna, o średnicy powyżej 0,5 cm, bolesna lub swędząca, wykraczająca poza zarys rany. Może się powiększać w ciągu wielu lat.

Pielęgnacja blizny po cesarskim cięciu

Ze względu na znaczną liczbę czynników warunkujących prawidłowy proces gojenia się ran, niezmiernie istotna jest prawidłowa pielęgnacja blizny pooperacyjnej, aby zapewnić optymalne warunki leczenia. W pielęgnacji blizn po cesarskim cięciu stosuje się wiele preparatów. Poniżej najczęściej stosowane i zalecane metody:

• Terapia uciskowa – polega na stosowaniu stałego ucisku na świeżą lub przerosłą bliznę po zabiegu pooperacyjnym. Wykazano, że ciśnienie wywierane na bliznę powinno wynosić 25 mmHg. Obecnie zaleca się stosowanie specjalnych opatrunków uciskowych przez 18-24 godziny na dobę przez okres od 4 miesięcy do 2 lat.

• Preparaty silikonowe – stosowane są w postaci żeli i opatrunków. Terapia polega na nakładaniu opatrunku lub żelu na wygojoną ranę, przez co najmniej 12 godzin na dobę przez 4-6 miesięcy, rozpoczynając 2 tygodnie od wygojenia. Konieczne jest dokładne mycie blizny w miejscu nakładania opatrunku.

• Opatrunki poliuretanowe i mikroporowe – produkowane są w postaci sterylnych, przezroczystych plastrów lub gąbek. Stwarzają optymalne warunki dla procesów gojenia, pozwalają także na obserwację wyglądu rany bez konieczności zmiany opatrunku. Ich działanie polega głównie na ograniczeniu parowania blizny i tworzeniu sztucznego „naskórka”, który chroni bliznę przed niekorzystnym wpływem czynników środowiskowych, równocześnie zapewniając właściwą wymianę gazową, wilgotność, termoregulację oraz pH rany. Opatrunki utrzymuje się na ranie/bliźnie w sposób ciągły przez 5-7 dni. Zaleca się otrzymywanie opatrunku, przez co najmniej 12 tygodni, co zapewnia maksymalny efekt terapeutyczny.

• Preparaty zawierające wyciąg z cebuli morskiej – preparat w postaci maści lub żelu aplikuje się kilka razy dziennie bezpośrednio na bliznę.

• Preparaty zawierające witaminę E – witamina E jest jednym ze składników wielu preparatów stosowanym komercyjnie do pielęgnacji blizn. Ma ona głównie działania antyoksydacyjne

• Preparaty zawierające retinoidy – czyli związki chemiczne będące pochodnymi witaminy A, które są zbawienne dla zdrowia skóry, pobudzając wzrost komórek nabłonka oraz zwiększają dopływ tlenu do jej wnętrza.