Aktywny poród – która pozycja  jest najlepsza?

Już w 1870 roku H von Ludwig pisał, że ułożenie rodzącej do porodu powinno być naturalne, czyli ułatwiające poród, dające możliwość najlepszego współdziałania z położną oraz wykorzystujące przez rodzącą maksimum siły wydalającej. Dlatego też kobiety rodziły w tamtych czasach, przyjmując pozycje stojącą, siedzącą, kuczną lub klęczącą. Pozycja na wznak, która była i niestety jeszcze jest częstą pozycją, w jakiej rodzą kobiety, nie może być nazwana naturalną. Sprzyja występowaniu zaburzeń hemodynamicznych wywołanych uciskiem ciężarnej macicy na żyłę główną dolną i aortę brzuszną. Utrudnia także parcie podczas porodu i często niezbędna jest przy porodzie pomoc innych osób. Pozycja stojąca, kuczna, klęcząca to pozycje naturalne – zwane wertykalnymi czyli pionowymi.

Coraz więcej kobiet rodzących odczuwa podczas porodu dużą potrzebę ruchu np. poprzez chodzenie, kucanie, kręcenie biodrami, zmienianie pozycji ciała oraz sposób poruszania się adekwatnie do siły skurczu i jego dynamiki. Każda kobieta jest inna i posiada własną intuicję, która pozwala wybrać odpowiednią dla niej pozycję oraz sposób oddychania i poruszania się. Aktywność i ułożenie ciała zależne jest od wielu czynników m.in. etapu porodu, warunków w jakich się odbywa, wielkości dziecka a nawet pory dnia.

Pozycja wertykalna - zalety:

• Szybsze rozwieranie szyjki macicy – główka dziecka mocniej naciska na szyjkę macicy i wzmaga jej rozwieranie się. Leżąc ucisk główki na szyjkę jest minimalny, więc proces rozwierania się jest wolniejszy i trudniejszy, gdyż wymaga sporego wysiłku zarówno od matki i dziecka.

• Skurcze macicy są regularne i mniej bolesne – czas porodu w pozycjach wertykalnych w porównaniu z porodem tradycyjnym skraca się nawet o 35%. Wzrost dynamiki porodu i skrócenie czasu jego trwania nie wymaga zwiększenia wysiłku, mięśnie krocza pozostają rozluźnione, a potrzeba używania środków zmniejszających ból jest znacznie mniejsza.

• Lepsze dotlenienie dziecka – łożysko jest lepiej ukrwione, a wraz z nim dziecko otrzymuje większą ilość tlenu, leżąc aorta brzuszna i żyła główna górna zostają uciśnięte, co utrudnia dotlenienie dziecka.

• Ułatwione oddychanie – łatwiej jest zapanować nad rytmem porodu poprzez dostosowanie oddechu do skurczy, a głęboki i swobodny oddech pozwala na uśmierzanie bólu, leżąc w pozycji na plecach oddech staje się płytki, a więc wykorzystanie przepony staje się niemożliwe.

• Zmniejszony lęk i napięcie – ilość adrenaliny w organizmie jest znacznie mniejsza, więc nie powoduje ona hamowania skurczy, a zwiększa się produkcja naturalnej oksytocyny. Dzięki temu poród jest szybszy i regularny. Leżąc akcja porodowa jest zatrzymana, ponieważ wzmaga się niepokój, który zakłóca mechanizm porodu i równowagę hormonalną.

• Łatwiejsze parcie – kanał rodny skierowany jest do dołu; na przesuwające się wzdłuż kanału rodnego dziecko działa dodatkowa siła – grawitacja, która wzmacnia siłę skurczy. Leżenie na łóżku porodowym powoduje, że kanał rodny skierowany jest skośnie do góry . Mięsień macicy pracuje i musi pokonać dodatkowy opór siły ciążenia, która nie pomaga, a utrudnia przebieg porodu.

• Mniejsze ryzyko pęknięć krocza – tkanki krocza w czasie parcia naciągają się równomiernie w trakcie wyrzynania się główki dziecka, w pozycji na plecach główka dziecka najmocniej napiera na krocze w okolicach odbytu. Mimo ewentualnego naciętego krocza, możliwe jest pęknięcie śluzówki lub ściany pochwy.

Według nowego standardu opieki okołoporodowej z dnia 20.09.2012 r. w oddziałach szpitalnych kładziony jest nacisk na aktywność rodzącej podczas porodu oraz swobodne przyjmowanie przez nią różnych pozycji wertykalnych, korzystanie ze sprzętów pomocniczych oraz parcie spontaniczne podczas 2. okresu porodu. Zanim wybierzemy szpital warto się zorientować jak wdrażane są zasady standardu oraz czy personel zachęca i potrafi prowadzić poród z zastosowaniem pozycji wertykalnych.

Opis poszczególnych pozycji wertykalnych oraz aktywności ruchowej:

„Spacer bocianów”

jest to sposób poruszania się podczas skurczy porodowych (może być z osobą towarzyszącą) podobnie do bocianów: naprzemienne podnoszenie nóg zgiętych w kolanach wysoko do góry. Wzmacnia on czynność skurczową oraz ułatwia wciskanie się dziecka do kanału rodnego.

Pozycja kuczna

jest bardzo korzystna na każdym etapie porodu, jest również najbardziej fizjologiczna podczas przychodzenia dziecka na świat, gdyż w tej pozycji skraca się i rozszerza kanał rodny na najniższym odcinku czyli na tzw. wychodzie. Można już przed porodem ćwiczyć tę pozycję, gdyż jest ono dość męczące dla osoby która dopiero podczas porodu próbuje z niej korzystać. Oprzyj całe stopy na podłodze, a nie na palcach, może z tyłu podpierać Cię mąż lub oparcie z przodu np. krzesło, drabinki. Skurcze w tej pozycji są mocniejsze, co przynosi dobry ich skutek. Po każdym skurczu w tej pozycji należy wstać i rozluźnić ciało, zwłaszcza nogi.

Pozycja klęcząca

dobra na aktywną fazę I okresu porodu, ale także podczas II okresu. Pomocne i skuteczne jest rytmiczne kręcenie, kołysanie miednicą w czasie skurczu. Występują w różnych odmianach np. klęczenie w pozycji wyprostowanej, z lekkim pochyleniem do przodu, pozycja kolankowo-łokciowa. Warto spytać położną na Sali porodowej lub w szkole rodzenia o dokładny przebieg tych pozycji podczas porodu.

Pozycja siedząca

nie dłużej niż godzinę, po tym czasie można np. chodzić między skurczami, by po czasie znów do niej wrócić. W tej pozycji zmniejsza się odczuwanie bolesności skurczy. Pozycja ta jest bardzo dobra do relaksu między skurczami, a także na ostatnie 2-4 skurcze parte. Najbardziej przydatne jest wówczas tzw. krzesełko porodowe, które jest dostosowane do fizjologicznej pozycji na moment wyłaniania się główki dziecka na zewnątrz ciała matki. Ułatwia odklejenie się łożyska oraz wzmaga kontakt dotykowy i wzrokowy rodziców przychodzącego na świat dziecka podczas porodu rodzinnego.

Nie bójmy się pozycji wertykalnych, nie bójmy się o nie pytać, słuchajmy położnych, a Wasz poród może przerodzić się w piękny, wartościowy i cudowny czas, który zapamiętacie na całe Wasze życie, i nie będzie on tylko wydarzeniem negatywnym związanym z odczuwaniem bólu porodowego, z którym u większości kobiet on się kojarzy.