Wygląd, kolor oraz objętość wód płodowych mówią bardzo wiele o zdrowiu dziecka. Sprawdź, jak prawidłowo je ocenić oraz jak przebiega odejście wód płodowych.
Konsultacja merytoryczna: lek. med. Paweł Palacz, ginekolog, położnik
Wody płodowe są niezbędne dla prawidłowego rozwoju maleństwa. Pełnią wiele ważnych funkcji, takich jak wspieranie przemiany materii, transport i wymiana substancji odżywczych pomiędzy mamą a dzieckiem czy wzmacnianie rozwoju układu oddechowego.
Gdy zajdzie do zapłodnienia, po około półtora miesiąca, wokół zarodka powstaje pęcherz płodowy. Jest to powłoka, zbudowana z trzech warstw błon – kosmówki, owodni oraz doczesnej – które tworzą tarczę ochronną przed bakteriami z kobiecych dróg rodnych a także stanowią odpowiednie środowisko dla rozwoju dziecka.
We wczesnym stadium ciąży łożysko (błona owodni) produkuje płyn owodniowy. . Około czwartego miesiąca okresu prenatalnego zaczynają pracować nerki malucha i produkiwać mocz, który gromadzi się wraz płynem owodniowym w pęcherzu płodowym.
Nabłonek owodni pracuje bez ustanku, zajmując się wchłanianiem i wytwarzaniem płynu. Dzięki temu, wody płodowe są cały czas wymieniane. Cała ich objętość jest wymieniana w przeciągu trzech godzin.
Objętość tego płynu zmienia się w trakcie ciąży. Na początku trzeciego miesiąca jest ich ok 5-10 ml. Później, proporcjonalnie do wielkości rosnącego w brzuszku ziarenka, wód płodowych przybywa – może ich być nawet 1,5l. Dzięki temu, maluch może spokojnie poruszać się, serwując mamie kopniaki prawie do samego rozwiązania. „Prawie”, bo około 37. tygodnia ciąży wytwarzanie płynu się zmniejsza, a w macicy robi się coraz ciaśniej. Zdarza się, że płynu jest za dużo lub za mało. Na szczęście, wielowodzie nie jest niekorzystne dla dziecka.
Skład wód płodowych zmienia się w zależności od etapu ciąży oraz stanu płodu. Dlatego, mówi on wiele o warunkach panujących w macicy i o zdrowiu malucha. Ogólnie rzecz biorąc, płyn owodniowy zawiera:
Albuminy – białka obecne w osoczu krwi
Tłuszcze
Sole organiczne i nieorganiczne
Hormony
Enzymy
Witaminy
Dodatkowo, pływają w nim komórki nabłonka płodu a w późniejszym okresie ciąży, fragmenty meszku i mazi płodowej, które pokrywają skórę dziecka.
Gdy już się rozwiną, nerki dziecka usuwają z krwi produkty odpadowe przemiany materii, tym samym wytwarzając mocz. Jednakże, w płynie owodniowym nie ma go dużo, gdyż większość trafia do Twojego krwiobiegu poprzez łożysko, a następnie, zostaje odfiltrowana przez Twoje nerki.
Płyn owodniowy pełni bardzo wiele różnych funkcji, wspierając rozwój Twojego maleństwa. Oto 6 powodów, dla których jest on tak istotny:
1. Stanowi tarczę ochronną dla malucha – wody płodowe wraz z pęcherzem płodowym chronią maleństwo przed urazami mechanicznymi, wahaniami temperatury oraz przed wysychaniem.
2. Chroni przed drobnoustrojami znajdującymi się w pochwie – płyn owodniowy zawiera składniki zwalczające bakterie i wirusy, stanowiąc w ten sposób barierę ochronną dla maleństwa
3. Wspiera rozwój płuc – gdy maluch połyka wody płodowe, jego płuca zostają nawilżone, dzięki czemu poprawnie dojrzewają. Dziecko ćwiczy również sam ruch – wdech i wydech, dzięki czemu jest przygotowane do tej czynności w momencie narodzin.
4. Wspiera rozwój układu moczowego – dzięki połykaniu wód płodowych, malec nie tylko testuje układ trawienny, ale także i działanie układu moczowego
5. Odżywia dziecko – wody płodowe pomagają w wymianie substancji odżywczych pomiędzy Tobą a płodem.
Małowodzie stwierdza się, jeśli indeks płynu owodniowego – AFI wynosi poniżej 5. Może to być spowodowane przenoszeniem ciąży i niewydolnością łożyska. W rzadkich przypadkach również wadami płodu. U większości kobiet z małowodziem ciąża przebiega prawidłowo. Jednakże małowodzie jest stanem, w którym częściej dochodzi do powikłań położniczych niż w przypadku prawidłowej objętości wód płodowych. Dlatego stan ten wymaga wzmożonego nadzoru położniczego.
Symptomy małowodzia:
Ilość wód płodowych – AFI <5
Rozmiar macicy mniejszy od przeciętnego
Rzadsze niż przeciętnie ruchy płodu
Osłabione tempo wzrostu
Jest to sytuacja, w której indeks płynu owodniowego AFI przekracza 20 cm. Może to być spowodowane u dziecka problemem z połykaniem, wadami nerek czy układu nerwowego a u ciężarnej – cukrzycą. Jeśli wielowodzie będzie się nasilać, może dojść do przedwczesnego porodu.
Symptomy wielowodzia:
Powiększona macica
Bóle i dolegliwości brzucha
Niestrawność
Duszność
Jeśli zaburzenie okaże się mieć zaawansowany charakter, lekarz może wykonać punkcję owodni, aby odprowadzić zbędny płyn.
Prawidłowo wyglądające wody płodowe są początkowo przezroczyste. W trakcie trwania ciąży, wraz z upływem czasu, stają się lekko opalizujące. Gdy stan ciąży jest zaawansowany, płyn owodniowy staje się mętny i zaczyna przypominać wodę z mydlinami.
Pierwsze badanie, polegające na pomiarze objętości płynu, przeprowadza się ok 20. tygodnia ciąży, przy pomocy USG.
Ponieważ płyn owodniowy mówi nam tak wiele o stanie zdrowia maleństwa, często kontroluje się jego poziom w brzuszku. Lekarz mierzy głębokość płynu w czterech tzw. kieszeniach płynowych, a następnie sumuje wszystkie pomiary, aby otrzymać tzw. indeks płynu owodniowego (AFI). Prawidłowa wartość AFI mieści się w przedziale 5-20. AFI poniżej 5 oznacza małowodzie, natomiast AFI powyżej 20 – wielowodzie.
Jeśli sytuacja tego wymaga, lekarz może zdecydować, że potrzeba wykonać amniopunkcję. Jest to inwazyjne badanie, polegające na przekłuciu igłą powłok brzusznych oraz pęcherza płodowego, w celu pobrania próbki płynu owodniowego. Najczęściej, amniopunkcję wykonuje się w celu wykrycia wad genetycznych płodu (np. zespołu Downa lub zespołu Edwardsa). Nie jest to jednak rutynowe badanie i wykonuje się je tylko w razie potrzeby.
Dzięki badaniu wód płodowych można wykryć również infekcje u dziecka, takie jak różyczka, cytomegalia, toksoplazmoza, kiła a także, skontrolować stan dojrzałości jego płuc.
Są różne sposoby, w jaki wody płodowe mogą się wydostawać na zewnątrz. Mogą wypłynąć całe za jednym razem, mocnym strumieniem – to znak, że pękł pęcherz płodowy i zaczyna się poród. Zawsze w takiej sytuacji udaj się do szpitala, niezależnie od tego, czy odczuwasz skurcze.
Zdarza się, że płyn owodniowy wycieka przedwcześnie, sącząc się małymi strużkami, choć do porodu zostało jeszcze kilka, bądź kilkanaście tygodni. Może to mieć przyczynę w nieszczelności pęcherza płodowego oraz o jego osłabionej ochronie względem malca. W takiej sytuacji, niezbędna jest wizyta w szpitalu. Zazwyczaj lekarz przekazuje w takiej sytuacji antybiotyk, aby chronić malca przed bakteriami, które mogą się do niego dostać poprzez pęknięty pęcherz.
W przypadkach przedwczesnego odejścia płynu owodniowego, lekarz czasami podejmuje decyzję o wywołaniu czynności skurczowej oksytocyną. Robi tak dlatego, aby uniknąć rozwinięcia się ewentualnej infekcji, która mogłaby zagrozić i Tobie i dziecku.
Zdarza się również, że pomimo że poród się zaczyna, wody płodowe nie odeszły. W takich przypadkach czasami lekarz podejmuje decyzję, aby przebić pęcherz płodowy w celu usprawnienia przebiegu porodu. To nie boli i jest bezpieczne dla matki i płodu.
Dowiedz się, ile badań ultrasonograficznych powinnaś odbyć w ciąży, kiedy je wykonać oraz na co lekarz zwróci szczególną uwagę w czasie każdego z nich. W naszym artykule przeczytasz także o USG 3D, 4D oraz o ...
Mdłości, bóle pleców czy nadmierna senność to zwykłe niedogodności, towarzyszące kobietom w ciąży i nie budzące niepokoju. Jednak niektóre objawy, które mogą pojawić się w tym okresie, wymagają natychmiastowej ...
W Polsce niemal co trzeci poród odbywa się przez cesarskie cięcie. Dowiedz się, jakie są najczęstsze wskazania medyczne do tego zabiegu.
Badanie KTG umożliwia lekarzowi ocenę pracy serca płodu, a także czynności skurczowej mięśnia macicy przyszłej mamy. Dowiedz się, na czym ono polega.
Skracanie szyjki macicy powinno nastąpić pod koniec ciąży, gdy nadchodzi czas, by mama urodziła dziecko. Niestety nie zawsze tak jest… Jakie są objawy niewydolności szyjki macicy, czynniki ryzyka oraz sposoby leczenia ...
Z tymi lekarzami to też różnie bywa. Trzeba trafić na dobrego lekarza. Na takiego który się przejmuję pacjentką i jej dzieckiem. A często bywa tak, że lekarz podchodzi do pacjentki wszystko w pożądku i następna, nastepna i kolejna. U mnie z wodamj by...
Podczas badania polowkowego moja ginekolog stwierdziła że mam za mało wód plodowych. Zaleciła mi picie większej ilości wody. Nie wiem czy akurat to pomogło ale po miesiącu było już wszystko ok
No to tez fakt ze chcemy wiedziec co sie dzieje. Ale wiecie niektorzy lekarze robia wszystko "ilosciowo" raz dwa, i nastepna pacjentka
